Dzieło to, jako reakcja pisarza na postępujący rozkład jego ojczyzny, zawiera szereg praktycznych wskazówek udzielanych hipotetycznemu władcy, który dzięki nim ma zrealizować określony program polityczny. Książę, strateg i zręczny polityk, powinien objąć władzę, a następnie rozpocząć dzieło naprawy państwa ( Italia ), zaprowadzić w kraju ład i wzmocnić jego granice. W warunkach wewnętrznej anarchii, nieustającej walki o wpływy książąt książąt frakcji politycznych, wobec zaniku cnót obywatelskich wśród ludu, musi ulec zmianie technika władzy, gdyż metody rządzenia państwem silnym muszą być z natury rzeczy inne niż metody sterowania państwem słabym. Kiedy sama praworządność nie wystarcza, trzeba uciec się do radykalnych środków, do siły, obłudy, podstępu. Książę powinien być więc człowiekiem trzeźwo i logicznie myślącym, zdolnym monarchą obdarzonym konieczną na tym stanowisku domieszką demonizmu, powinien stanowić połączenie natury lwa i lisa.