Powiedzieć, że „Tancereczka” to książka o miłości, to jakby nic nie powiedzieć, bowiem wątek miłosny jest tu zepchnięty na drugi plan, a pierwsze skrzypce grają kobiety, ich pasje i dążenia. Autorka odmalowując świat na chwilę przed wybuchem drugiej wojny światowej, niezwykle realistycznie oddaje dramat prześladowanej mniejszości żydowskiej, której twarzą jest Malka, tancerka baletowa pochodząca z żydowskiej rodziny. Dla kontrastu i pełnego obrazu ówczesnej sytuacji poznajemy również niemiecki punkt widzenia i jego modelową przedstawicielkę, młodziutką Ingrid Stern.

Piekło nazizmu

Każda z bohaterek dążyła do realizacji marzeń, jednak różniła je rzeczywistość, w której przyszło im żyć. Dla Ingrid czasy były wyjątkowo sprzyjające. Kraj potrzebował młodych i oddanych obywateli, wierzących w potęgę Niemiec. Dziewczyna kochała Trzecią Rzeszę z wzajemnością. Z czasem Ingrid zaangażowała się w pracę na rzecz kobiet i idei lepszego jutra. Malka była artystką z wielkim talentem, jednak urodzona w złej godzinie nie mogła w pełni rozwinąć skrzydeł. Z dnia na dzień, w wyniku represji, musiała opuścić szkołę, w której szlifowała taneczne umiejętności. Marzenia o konkursie w Teatrze Narodowym w Monachium zostały bezpowrotnie pogrzebane. Zamiast nich przyszedł strach i codzienna walka o przetrwanie. W tej ponurej rzeczywistości pojawił się jednak ktoś, kto w mundurze oprawcy niósł iskierkę nadziei.

„Tancereczka” to kolejna powieść Joanny Parasiewicz, której akcja inspirowana jest wydarzeniami z przeszłości. Rozbudowana fabuła sprawia, że powieść jest bardzo pojemna – oprócz wątków obyczajowych i romansu znajdziemy tu liczne nawiązania do prawdziwych wydarzeń, które miały miejsce w przeddzień piekła nazizmu. Punktem zwrotnym w życiu głównych bohaterów będą wydarzenia „Nocy Kryształowej”, ale zanim do nich dojdzie, poznamy rodzinę Malki, żydowskiej tancerki. Pozwoli nam to z bliska przyjrzeć się kulturze żydowskiej, jej tradycjom i obyczajom. Za sprawą drugiej bohaterki, Ingrid, autorka płynnie wprowadzi nas do świata ludzi popierających ideologię nazizmu, dzięki czemu łatwiej będzie zrozumieć popularność i błyskawiczny sukces faszyzmu.

Propagandowy wrzask

Hitler stworzył dobrze działający przemysł nagonki na ludność żydowską. Zaczęło się od rozwieszania plakatów, na których pod hasłem „Usuwamy śmieci” aryjscy herosi dźgali widłami obrzydliwie tłustych żydowskich kapitalistów i radzieckich piewców rewolucji. Hasła padły na podatny grunt, wszak bogacący się Żydzi od dawna byli solą w oku niemieckiego społeczeństwa. Po udanej akcji propagandowej wprowadzono serię zakazów i obostrzeń. Żydzi mieli stopniowo wycofywać się z życia publicznego i gospodarczego – nie wolno im było przebywać w teatrach czy kinach, a z czasem swoją tożsamość musieli ukrywać nawet w pobliskich parkach i sklepach. Pojawiły się masowe zwolnienia z pracy. Coraz trudniej było im się odnaleźć we wrogim świecie, życie codzienne z każdym dniem przynosiło nowe ograniczenia. W tej nieciekawej rzeczywistości przyszło żyć Malce i jej rodzinie. Początkowo nie chcieli pogodzić się z rosnącymi represjami, wypierali je ze świadomości, mówiąc, że należy je po prostu przeczekać. Naiwnie wierzyli, że jeszcze będzie jak dawniej. Trafnie ujęła to babcia Malki, która jako jedyna z rodziny nie miała złudzeń co do dalszego rozwoju sytuacji.

Joanna Parasiewicz za sprawą Malki szczególną uwagę skupiła na żydowskiej społeczności i jej obyczajach. Kobiety żyły tu w cieniu mężczyzn. Od najmłodszych lat dziewczynki przygotowywane były do roli żony i matki, uczyły się gotowania i prowadzenia domu. Oczekiwano od nich posłuszeństwa, skromności, rodzenia dzieci i służenia rodzinie. Malka, choć nie osiągnęła jeszcze pełnoletności, lada chwila miała wyjść za mąż. Zgodnie z tradycją rygorystycznej chasydzkiej społeczności, małżeństwo było zaaranżowane, co w praktyce oznaczało zawarcie pewnego rodzaju kontraktu handlowego przez rodziny przyszłych małżonków. Nie było tu miejsca na romantyzm, liczyły się interesy.

Godzina zero

Świat młodej żydowskiej dziewczyny zatrzymuje się, kiedy w wyniku wydarzeń „Nocy Kryształowej” zostaje splądrowane przedsiębiorstwo prowadzone przez jej dziadka i ojca. Cała jej rodzina znika w niewyjaśnionych okolicznościach wraz z innymi mieszkańcami żydowskiej dzielnicy. Staje się jasne, że jej dotychczasowe życie już nigdy nie wróci. Malka na fali bezlitosnej represji zostaje wyrzucona z prestiżowej szkoły baletowej, a marzenia o profesjonalnym tańcu zostają zdeptane. Jednak żyje, a za sprawą pewnej dobrej duszy taniec wciąż będzie jej towarzyszył, choć w nietypowych okolicznościach.

Oglądając oczami wyobraźni sceny pełne brutalnych występków w stosunku do żydowskiej społeczności, czytelnika zadziwiać może łatwość, z jaką faszyzm zyskał poparcie. Niemcy wpatrzeni w swojego Führera powtarzali za nim, że należy wytrzebić z korzeniami żydowskie nasienie, które pleniło się niczym chwasty, zabierając pracę i powietrze uczciwym obywatelom. Nowy niemiecki ład, jaki stopniowo wprowadzał Adolf Hitler, przywracał Niemcom godność. Poczuli się zaopiekowani, wreszcie mogli żyć na przyzwoitym poziomie. Z każdym dniem ruch narodowosocjalistyczny rósł w siłę, wspierany przez społeczeństwo.

Zagłębiając się w najnowszą powieść Joanny Parasiewicz, zauważymy, że nie ma tu podziału na dobrych i złych bohaterów. Jest za to ideologia i ludzie, którzy żyjąc w trudnych czasach, próbowali za wszelką cenę utrzymać się na powierzchni. Potrzebowali autorytetu, który podniesie społeczne morale, poprawi nastroje oraz wskaże nową drogę. Historia pokazała, do czego doprowadził nowy przywódca, ale czy można ich dziś za to winić?

Przeczytaj fragment książki „Tancereczka”

Tancereczka

Issuu is a digital publishing platform that makes it simple to publish magazines, catalogs, newspapers, books, and more online. Easily share your publications and get them in front of Issuu's millions of monthly readers.

Książka „Tancereczka” jest już dostępna w sprzedaży.

Artykuł na podstawie książki „Tancereczka” we współpracy z wydawnictwem Szara Godzina