Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Ale ojczyzny nie można zepsuć. Jest ona w mojej głowie. I jest ona w mojej duszy. Tam, gdzie przeżyłem dzieciństwo i młodość i gdzie odkryłem po raz pierwszy świat, dorasta już trzecie pokolenie, tam przezywane są nowe dzieciństwa, tam mówi się innym językiem. Dzieciństwo i ojczyzna. I na tyle jestem wypędzonym (jak my wszyscy), na ile zostałem wypędzony z dzieciństwa i stałem się dorosłym.
Istnieje siła wspomnienia, które to, co minione, to co przeżyte, czyni bardziej rzeczywistym niż kiedykolwiek. Najprawdopodobniej trzeba prawdziwie odczuć stratę, trzeba z tego powodu odczuć cierpienie, aby zapomnieć o niej w trakcie przywoływania słów. Właściwie literackie prowincje są prowincjami straconymi, powiada Joseph Roth, który raz na zawsze utrwalił dla nas obraz znikających prowincji wschodnich dawnej k.u.k. monarchii austro-węgierskiej. I piękniej jeszcze powiedział Proust w powieści o poszukiwaniu straconego czasu: prawdziwe raje to raje utracone."

Granice zostały przesunięte, wędrówka ludów zmieniła szczególnie na Śląsku język, a by może i obyczaje. Słowianie zajęli obszary niegdyś zabrane im przez Germanów, lecz nie zajęli ani metra kwadratowego pradawnej ziemie niemieckiej. Wiedział o tym Ślązak Paul Lobe i wiedział równie, że dziś cała Niemiecka Republika Demokratyczna znajduje się na pradawnych ziemiach słowiańskich.