Świat żegna jednego z najwybitniejszych europejskich pisarzy przełomu XX i XXI wieku – giganta literatury i jednego z wielkich świadków powojennej historii Europy. Zmarły 11 lipca w Paryżu Milan Kundera to autor takich dzieł, jak „Żart”, „Księga śmiechu i zapomnienia” czy „Nieznośna lekkość bytu”. Ta ostatnia publikacja przyniosła mu światową sławę i ustanowiła jego status pisarza, który na przykładzie indywidualnych losów swoich bohaterów ukazuje kulisy działania polityki i opresyjnego społeczeństwa. Bohaterowie powieści, Tomasz i Teresa, podjęli próbę wyjazdu z komunistycznych Czech. On również zdecydował się na emigrację, lecz do ojczyzny już nie wrócił, decydując się na pozostanie w Paryżu.

Knihovna Milana Kundery, czyli biblioteka autora „Nieznośnej lekkości bytu”

Milan Kundera, choć przez większość życia pisał po francusku, pozostał ważną postacią na kulturalnej mapie Czech, a w szczególności Moraw. I to właśnie tam, w Bibliotece Morawskiej w Brnie, otwarto Bibliotekę jego imienia. Biblioteka Ziemi Morawskiej, otwarta w 1908 roku, to druga największa książnica w Czechach, a jej zbiory liczą 4 miliony woluminów. Dzięki uprzejmości kierowniczki Działu Marketingu i Komunikacji Anny Mrázovej możemy zaprezentować użytkownikom Lubimyczytać zdjęcia tej przestrzeni.

Biblioteka Milana Kundery została otwarta w Brnie nieprzypadkowo. To właśnie tam pisarz przyszedł na świat i ukończył szkołę średnią; jego ojciec był rektorem tamtejszej Akademii Sztuk Scenicznych. W grudniu 2009 roku miasto przyznało mu tytuł honorowego obywatela.

25 skrzyń, 3 tysiące woluminów, czyli marzenie Věry Kunderowej 

Pomysł, by w mieście stworzyć przestrzeń poświęconą pisarzowi, wyszedł od żony pisarza. Jego realizacja zajęła kilka lat, lecz Věra Kunderowa była zdeterminowana, by przedsięwzięcie doszło do skutku. Sprawę komplikowała szczególnie pandemia koronawirusa, lecz w końcu udało się przetransportować z Francji do Czech tysiące dzieł ze zbiorów pisarza i jego żony oraz 25 skrzyń składających się na bogate archiwum osobiste twórcy. Jak podkreślał Tomáš Kubíček, dyrektor morawskiej biblioteki:

Finalnie Biblioteka Milana Kundery została otwarta 1 kwietnia, choć na uroczystym przecięciu wstęgi zabrakło autora „Nieznośnej lekkości bytu”. Reprezentował go francuski wydawca Antoine Gallimard. Wtedy pisarz zmagał się już z ciężką chorobą. Nieobecna była także Věra Kunderowa. Napisany przez nią list odczytał minister kultury Martin Baxa. Powstanie biblioteki określiła jako symboliczny powrót Kundery do domu, który autor z nostalgią wspominał na emigracji.

Co znajduje się w Bibliotece Milana Kundery?

Wśród udostępnionych czytelnikom zbiorów znajdują się wszystkie dzieła pióra pisarza, posortowane według poszczególnych tytułów, wydane w 50 różnych językach. Są wśród nich powieści, a także eseje, dramaty i poezja z wczesnego okresu twórczości. Na półkach znalazły swoje miejsce również czasopisma, w których publikował Milan Kundera, oraz te z tekstami o jego twórczości. Oprócz prac własnych pisarza w bibliotece znajdują się również osobne opracowania dotyczące jego dzieł.

Biblioteka Milana Kundery to miejsce, w którym swój dom znalazła też spora część bogatego księgozbioru twórcy. Przeniesiono tam 3 tysiące publikacji – wśród nich cenne i rzadkie wydania, w tym te francuskich pisarzy, takich jak François Rabelais czy Michel de Montaigne. Czytelnikom udostępniono również prywatną korespondencję Kundery, który wymieniał listy z wielkimi twórcami świata sztuki, między innymi z reżyserami Federikiem Fellinim i François Truffautem oraz dramatopisarzem i filmowcem Fernandem Arrabalem.

Do dyspozycji zagranicznych czytelników Kundery, poza jego książkami wydanymi w wielu językach, są dostępne również audiobooki dzieł pisarza, których można wysłuchać po czesku, francusku, angielsku i niemiecku. Duża część zbiorów jest też dostępna w wersji cyfrowej – pracownicy biblioteki sukcesywnie skanują kolejne dokumenty z osobistego archiwum pisarza.

Biblioteka ma nie tylko podtrzymywać pamięć o twórcy, lecz również służyć organizacji licznych spotkań kulturalnych. To przestrzeń na spotkania autorskie oraz dyskusje na tematy literackie i społeczne. W ten sposób Biblioteka chce nawiązywać do tematyki dzieł Milana Kundery, w których pisarz zachęcał do refleksji i krytycznego spojrzenia na otaczający nas świat.

Biblioteka Milana Kundery w Brnie. Obejrzyj zdjęcia

Czy odwiedzając Morawy, wybierzecie się do izby pamięci Milana Kundery?