Richard Steele

Spectatora można nazwać jednym z pierwszych, jeśli nie pierwszym w ogóle, magazynem opinii, którego wpływ na publicystykę europejską daje się zauważyć przez cały okres oświecenia - wystarczy wspomnieć choćby wzorowanego na Spectatorze polskiego Monitora, w którym często pojawiały się dyskursy tłumaczone z wydania angielskiego. Jak przystało na publicystów Addison i Steele oraz ich czasowi współpracownicy swoje dyskursy poświęcają sprawą sprawom bieżącym, zaprzątającym opinię publiczną i dotyczącym aktualnych wydarzeń. Steela i Addisona nie zajmują tylko kwestie polityczne (eseje o damach wykazujących nadmierne zainteresowanie polityką) czy ekonomiczne (eseje o Giełdzie Londyńskiej i obyczajach kupieckich) - ta para niezwykle bystrych i uważnych obserwatorów poświęca liczne dyskursy społecznym nowinkom i ciekawostkom, nie pomijając niemal żadnej grupy społecznej, aspektu życia czy popularnej rozrywki(nowe trendy w modzie, damska płochość i próżność, nowoczesna edukacja, wreszcie nowości teatralne i najpopularniejsze sztuki). Wybór esejów publikowanych w Spectatorze składają się zatem na fascynujący, barwny i zróżnicowany obraz angielskiego społeczeństwa w XVIII wieku, którego próżno szukać w opracowaniach historycznych i monografiach. Kolejne dyskursy przedstawiają zatem arystokratycznych próżniaków, młode panienki z dobrych domów, służki, szwaczki, modystki, kupców, polityków, mieszczan i środowisko wiejskiej szlachty prezentując przy tym tematy najważniejsze i najbardziej zajmujące każdą z grup. Eseje Spectatora tworzą przy tym doskonały obraz oświeceniowej etyki i moralności, odwołujących się do zdrowego rozsądku, racjonalizmu, wysokiej etyki, gdzie nacisk kładzie się raczej na uczciwość, skromność i szlachetność niż na nadmierną pobożność. Na uwagę zasługuje sposób piętnowania takich wad i zachowań jak pogoń za uciechami, bezmyślne uleganie modzie, lenistwo, przesądność, brak rozwagi i krytycznego myślenia - łagodne w krytyce eseje są jednocześnie boleśnie celne, a zawarte w nich bardzo wyważone i światłe spostrzeżenia, uwagi i prawdy nie straciły nic ze swojej aktualności. Wreszcie krótka forma, dowcip i swada, zdumiewająca celność obserwacji i delikatnie ironiczny humor równoważą wcale poważną treść i oprócz tego, że uczą, stanowią doskonałą rozrywkę. Na osobną wzmiankę zasługuje tłumaczka, Zofia Sinkowa, która w swojej pracy nie tylko oddała ducha oświeceniowej prozy, jej staranną prostotę i klasyczną wręcz przejrzystość wywodu, ale i podjęła się imponującego dzieła redaktorskiego i edytorskiego.