Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Antologia umożliwia zaznajomienie się z tekstami, które powstały w dużym przedziale czasowym: najstarsze w roku 1976, najnowsze zaledwie dwa lata temu. Opowiadania napisane zostały przez wschodnioniemiecką parę autorów science fiction – ale nie wszystkie z nich to dzieła wspólne; cztery z nich napisał Karlheinz, dwa Angela. Nie miałem dotychczas przyjemności poznania twórczości Steinmüllerów, a zatem „Marslandschaften” (Marsjańskie krajobrazy) są dla mnie pierwszym spojrzeniem na prace tego wielokrotnie nagradzanego duetu. Spojrzeniem z oczywistych względów wycinkowym, bo przy pomocy kilkunastu zaledwie opowiadań nie da się ocenić dogłębnie ponad czterdziestu lat pracy twórczej. Antologia broni się całkiem dobrze, aczkolwiek znalazłem w niej zaledwie kilka tekstów, które pozytywnie odstają od raczej przeciętnej większości. Na pierwsze miejsce w moim rankingu dostało się opowiadanie „Churchill im Fernsehen” (Churchill w telewizji),będące jak gdyby powiązaniem recenzji fikcyjnej książki o tytułowym Brytyjczyku („Próżnia doskonała” Lema się kłania) z typowym dla historii alternatywnej tekstem o Europie, w której nie doszło do wybuchu pierwszej wojny światowej. Nie ukrywam, że nęci mnie tego typu SF. Wbrew tytułowi antologii znalazłem w niej tylko ten jeden tytułowy i nagrodzony Laßwitzem (odpowiednik polskiego Zajdla) tekst o Czerwonej Planecie, w którym medium spirytystyczne nawiązało kontakt z... Marsjaninem. Steinmüllerowie to nie Andy Weir, ani tym bardziej Ray Bradbury – ich bardziej „kręci“ tematyka podróży w czasie. W „Bücher müssen brennen!” (Książki muszą spłonąć!) odwiedzamy zatem słynną bibliotekę aleksandryjską, w „Mit Einstein auf dem Gurten” (Z Einsteinem na górze Gurten) poznajemy problemy nowoczesnej turystyki temporalnej, podczas gdy „Zeit-Kur” (Kuracja czasowa) zabiera czytelnika w odległe już czasy byłej NRD z jej wczasami i kuracjami pracowniczymi. Jeśli uporządkować poszczególne opowiadania chronologicznie, to wydaje się, że przede wszystkim Karlheinz zaczynał jako autor piszący satyryczne opowiastki o anarchistycznych gnomach w lodówce lub kucharzu stacji badawczej na Ganimedzie, który odkrył obce formy życia i... spożytkował je jako składnik menu. Angela jawi się natomiast jako ta bardziej stonowana, liryczna część duetu, stosująca umiejętnie elementy socjalistycznej powojennej rzeczywistość jako pretekst do stworzenia tekstu fantastyczno-naukowego. Obecnie melanż obu podejść do literatury SF oraz zafascynowanie futurologią owocuje u Steinmüllerów ciekawymi obrazami fantastyki bliskiego zasięgu.