Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Rzecz to nietuzinkowa. Dziwaczna, ale jednocześnie frapująca próba syntezy kilku aspektów: historii moralnego upadku nazistowskiego oficjela, wyjątkowej atmosfery panującej w Polsce w czasie bezpośrednio poprzedzającym śmierć Jana Pawła II, refleksji nad niejednoznacznością ludzkiej osobowości i - wreszcie - stosunku pisarza do książki (w tym ostatnim przypadku rzecz mocno naznaczona platońskim idealizmem). Ten pozornie wewnętrznie sprzeczny melanż gatunkowy i tygiel treściowy, składający się z części - wydawałoby się - nieprzystających (tradycyjna powieść wojenno-szpiegowska, publicystyka, esej filozoficzny, a nawet reportaż) łączy wspólny aksjologiczny mianownik, który rodzi się z pytań autora o granice etyki, a w dalszym rzędzie także estetyki. Pisarz wywodzi swoje refleksje nad wszystkimi aspektami książki z własnych doświadczeń – zarówno tych czysto literackich, jak związanych z sytuacjami i doświadczeniami życiowymi, mocno związanymi z Polską. Przedmiotem rozważań jest więc zarówno historia, nie tak dawna zresztą (II wojna światowa),którą autor poznawał w szczegółach badając górnośląskie archiwa, jak i polska sfera mentalno-religijna (to właśnie czuwanie i swoista aura związana z poczuciem jedności społeczeństwa w obliczu śmierci polskiego papieża stały się impulsem do napisania książki). Jeśli dodamy do tego refleksję nad miejscem pisarza w literaturze oraz zainteresowanie etyczną dwuznacznością, obrazowaną przez dwie strony ludzkiej psychiki i dwa pierwiastki - żeński i męski (autor prezentuje tu swój stosunek do próby pogodzenia tej ambiwalencji),otrzymamy myśl przewodnią tej nieco ekscentrycznej książki: jest to w gruncie rzeczy auto-penetracja duszy (czy psychiki, zwał jak zwał) samego autora. Guido Parisi, pisarz szerszemu gronu czytelników mało znany, wyciągnął ze swego curriculum vitae, zainteresowań i przemyśleń nurtujące go problemy moralne i estetyczne, tworząc swoisty obraz siebie – twórcy, opowiadacza i eseisty, ubierając całość w niecodzienną formę, która wnosi jakiś powiew świeżości we współczesną literaturę. Równocześnie wykreowany przez niego literacki autotematyzm jest kontynuacją tego co robili jego wielcy poprzednicy, jak twórcy "Nowej Powieści", czy wcześniej André Gide, twórca dziwacznych kolaży, zacierający granice między powieścią a odautorskim komentarzem do samej powieści. Parisi jest właśnie takim twórcą, który pisząc tworzy dystans do własnego pisarstwa. Jednocześnie jednak – co najważniejsze – wprowadza niesamowitą aurę w toku narracji. Podczas lektury wyczuwa się to etyczne rozedrganie, będące w życiu udziałem wielu (jeśli nie każdego) z nas. Takie pisarstwo zasługuje na uwagę. Nota bene -w najbliższym czasie planowane jest wydanie polskiego przekładu "Tamtej nocy w Polsce".