Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Tytułem wstępnej najważniejszej uwagi - tytuł ten nie jest biografią 6 kolejnych władców Anglii. Myślę, że wiele osób mogło się nabrać polskim tytułem. Angielski brzmi: The Stuart Age: England 1603-1714. Czyli autorów interesuje Anglia jako taka, w znacznie mniejszym stopniu poszczególni monarchowie. Autorzy skupili się na: sporach religijnych, finansach i gospodarce, sprawach społecznych (np. fundusz na najuboższych),reformach ustrojowych, w późniejszych czasach - sporach wigów z torysami. Nie będzie więc to pozycja zupełnie prosta i przyjemna dla każdego. Z pewnością będzie łatwiejsza dla czytelników, którzy znają kontekst dziejowy XVII wieku (przebieg i cele wojny trzydziestoletniej, wojen Ludwika XIV w Niderlandach itd.). Autorzy bowiem skupili się prawie wyłącznie na sprawach wewnętrznych Anglii (i częściowo Wielkiej Brytanii). Z ciekawych spraw Coward i Gaunt opisali: 1) Rozwój opinii publicznej (propagandowe broszurki ilustrowane (bardzo ciekawe zamieszczone również w książce),prasa ("Papierowa wojna" 1642 roku),pamflety, często prowadzące do mylnych przeświadczeń np. o jakiejś szczególnej sile papistów (ok. 3-4% społeczeństwa) zagrażających całemu porządkowi społecznemu i wolności w Anglii czyli np. zmierzaniu króla Karola II, przy poparciu katolików, do absolutyzmu. Czy też bary w których spotykały się poszczególne partie). 2) Przedstawienie stopnia samodzielności poszczególnych królów poprzez wgląd w ich finanse. Paradoksalnie po antykrólewskiej wojnie domowej mocniejsi, bo bardziej niezależni od ustaw podatkowych parlamentu. Sporo miejsca poświęcone poszczególnym sternikom finansów (Cecil, Cranfield, Weston, Cottington, Danby, Godolphin, Harley). 3) Rozwój idei unii ze Szkocją (nieudane próby Jakuba I, wiek później spory o kolonię szkocką na przesmyku Darien 1699r., w końcu wojna o sukcesję hiszpańską przekonała Anglików o konieczności unii, która zapobiegłaby ew. otwarciu jakiegoś kolejnego frontu jakobickiego przez Ludwika XIV). 4) Krytyka rządów Elżbiety I (nomen omen Wielkiej) jako przyczyny problemów finansowych i parlamentarnych Jakuba I i Karola I. 5) Dobry i zrozumiały opis laudianizmu, purytan, prezbiterian, kwakrów (wówczas bardzo radykalnych). Spory o predestynację i obrządki w kościele. 6) Dobry opis polityczny epoki wojny domowej i rządów parlamentu i Cromwella. Lewellerzy, clubmeni, wpływ armii na Cromwella i niemożność dogadania się z parlamentem, póki społeczeństwo ponosiło znaczne koszty utrzymania wojska. Zapomniany sukces Cromwella - zdobycie Jamajki cukrowej wyspy (wówczas krytyka za nieudany atak na Hispaniolę). 7) Wpływ odwołania przez Ludwika XIV edyktu nantejskiego na sprzeciw anglików wobec rządów katolika Jakuba II (w tym na gospodarkę). 8) Lata 1694-1714 jako okres obowiązywania wyborów nie rzadziej niż co 3 lata - czyli okres niestabilności parlamentu i kolejnych rządów. W tym okresie również ciekawy opis, tego co doprowadziło do ponad półwiecznej dominacji wigów nad torysami. 9) Rehabilitacja niektórych władców. Wyważony pogląd na Jakuba I i królową Annę (często dotąd przedstawianych przez historyków w bardzo niekorzystnym świetle). Jakub I rex pacificus król pokoju, który na nieszczęście Europy nie zapobiegł wojnie trzydziestoletniej (o tym również w książce "Anglia a Polska w pierwszej połowie XVII w."). Zaskakujący opis sporej samodzielności finansowej i sprawności Karola II (mniej zależnego od subsydiów Ludwika XIV niż dotąd sądziłem). Próba zrozumienia kompletnie nie rozumianych przez ówczesnych i przez to obalonych władców: Karola I i Jakuba II. 10) Troszkę zbyt skrótowo moim zdaniem opisana jest część o Wilhelmie Orańskim (Chwalebna rewolucja wymusiła również na nowym władcy pewne ustępstwa wobec parlamentu, więc być może wpływ króla na Anglię nie wydawał się aż tak znaczny by zaskoczyć czymś czytelnika, zaś polityka zewnętrzna dość skrótowo potraktowana przez autorów). Na końcu książki znajduje się dość bogate kalendarium stulecia Stuartów (co wydarzyło się w poszczególnych miesiącach lat).