Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Panu Czubaczinowi należą się brawa. Fenomenalna pozycja, najlepsza z ostatnio przeze mnie czytanych z serii "militaria". Czołgów T-50 powstało raptem 76 sztuk. Wliczając w tą sumę maszynę prototypową. W warunkach sowieckiej wielkoseryjnej produkcji były one rzadkie niczym biały nosorożec. Można by się zatem spodziewać iż książka o wozie będzie cieniutka, prawie bez tekstu i zdjęć. Okazało się, że nie tylko ma ona nieco większą objętość niż standardowa... ale przytłaczająca większość stronic jest zapchana tekstem. Jedyne czego zabrakło to informacji o malowaniu... ale to nadrabiają plansze. Od prac nad rozwojem i modernizacją wozu T-26, poprzez jego ulepszanie (np. zawieszeniem z czołgu czechosłowackiego Lt vz.35, skopiowane nielegalne). Następnie narodziny prototypu, ciągłe zmaganie się z zawyżonymi normami. Przy okazji czytelnik pozna (nieco wygładzone) realia w jakich musieli pracować sowieccy konstruktorzy, którzy usiłowali wykonać niewykonalne. NKWD to całkiem dobrze opanowało "motywowanie ludzi". A jak człowiek czyta jakie normy produkcyjne narzucono zakładowi (5 TYSIĘCY SZTUK W ROK)... :) Czołg to prawdopodobnie najnowocześniejsza konstrukcja sowiecka do czasu T-44. Uwzględniono doświadczenia z użytkowania T-26, wzięto poprawkę na jego dzieje bojowe (mała mobilność, zbyt cienki pancerz w 1940)... bardzo wnikliwie przebadano Panzer III ausf. g (kupiony legalnie). Powstał czołg lekki niemalże idealny - to potwierdzają raporty z użytkowania, bardzo mało wad występujących wśród wozów z serii "dziecięcej" jest najlepszym świadectwem. Mobilny, solidnie opancerzony (na poziomie T-34, zwłaszcza gdy zobaczymy na kąt nachylenia płyt),bez słabych punktów. Z doskonałym polem widzenia zapewnianym przez liczne peryskopy, szczeliny obserwacyjne, a do tego kopułę dowódcy). Dobry układ jezdny, łatwa możliwość opuszczenia uszkodzonego pojazdu dzięki rozsądnie rozmieszczonym włazom. Wystarczy powiedzieć iż słynny T-34 miał zostać zmodernizowany w podobnym stylu... ale uniemożliwiła to wojna. Bolączką tego wozu było to, że zbyt późno wszedł do produkcji. Ta rozkręcała się tak wolno, że ostatecznie w 1942 dano sobie spokój ze zbyt nowoczesną maszyną. W tym momencie kuto już masowo T-34/76 (mocniejsze działo) oraz leciutkie T-60 (zastąpione niebawem przez T-70). RKKA ponosiło tak duże straty przez swą niedbałość, marne wyszkolenie i styl dowodzenia ... iż nowoczesna maszyna stała się niepotrzebnym nikomu zbytkiem. Ale i tak ostatni liniowy (w służbie sowieckiej, jeden zdobyli i użytkowali także Finowie) konstrukcja uchowała się aż do września 1943. Jak na Armię Czerwoną to niespotykane osiągnięcie dobrze świadczące o maszynie. Autor był tak skrupulatny w badaniach, że prześledził losy każdej jednostki mającej choćby w swym składzie pojedyncze egzemplarze T-50. Dla zwykłego czytelnika ta pozycja będzie nużąca. Dla ludzi siedzących w temacie będzie to miła pozycja w kolekcji.