Jesteśmy społecznością, która kocha książki

"Rozmowy o człowieku. Wywiady z ekspertami" to, zgodnie z przedmową, próba nawiązania do legendarnych wywiadów Wiktora Osiatyńskiego. Monika Florek-Mostowska w opiniowanej książce zebrała 23 wywiady, które przeprowadziła z ekspertami - biologami, fizykami, futurologami, historykami i psychologami. Moje ogólne wrażenie z treści rozmów jest mieszane. Ich wspólny mianownik to, zgodnie z tytułem, człowiek i trzy grupy pytań - skąd pochodzi, jaki jest obecnie i dokąd idzie. Pośród bohaterów wywiadów, pojawiły się znane medialnie osobistości świata nauki: Jane Goodall, Ray Kurzweil, Craig Venter, Piotr Stępień, Arthur Clark, Philip Zimbardo, Steven Pinker, Richard Dawkins, Steven Hawking czy Michał Heller. Chyba te właśnie wywiady wydały mi się najciekawsze (bycie gwiazdą nauki skądś się bierze i do czegoś zobowiązuje). Przykładowo, futurolog Kurzweil ciekawie zrelatywizował i umieścił w odpowiedni kontekście nieuchronne zmiany cywilizacyjne, zbyt często demonizowane w społeczeństwach (str. 60) . Lektura tego wywiadu, poprzez nieszablonowe podejście bohatera do tematu, wydała mi się bardzo niebanalna. Zostałem mile zaskoczony ciekawymi wypowiedziami kilku nieznanych mi badaczy styku kognitywistyka-psychologia-socjologia, zebranych w rozdziale "Człowiek emocjonalny". Dawid Coleman opisał sens przywództwa, Robert Sapolsky konsekwencje ludzkiego stresu, Robert Feldman uzasadnił mechanizm posiłkowania się w życiu kłamstwem w powiązaniu z ewolucjonizmem, Martin Seligman podał przepis na szczęście, a Esther Perel krótko opisała ludzkie potrzeby seksualne i erotyczne, budując piękną opowieść wielowymiarowości człowieczeństwa. Tekstu pisanego w książce nie jest dużo - tak na 3-4 godziny czytania. Sporo przemyśleń ekspertów warta jest głębszego namysłu. Da się wyczuć, że wyznawane poglądy potrafią dobrze uzasadnić na podstawie długich lat praktyki zawodowej. Florek-Mostwska próbowała konfrontować się z niewygodnymi dla siebie wypowiedziami niektórych rozmówców. Autorka, jako teolog, chciała przykładowo Pinkera i Dawkinsa 'przyszpilić' w niespójnościach ich ateizmu, ale wypadła w tym dość banalnie. Kilka bardzo ciekawych puent się pojawiło, co nadało dynamizmu i kolorytu pewnym fragmentom konwersacji. Książką wydana na dobrym kredowym papierze i z mnóstwem ilustracji. Stąd cena okładkowa jest zbyt wygórowana (książkę kupiłem w księgarni po przecenie za rozsądną cenę). Z reguły grafiki okazały się ciekawe, choć zdarzyło się kilka wpadek. Układ i dobór kilku z nich był kuriozalny (np. jeden z rozmówców jednym zdaniem opisał problem dominacji informacji negatywnych w mediach, w efekcie cała strona 40-ta to przykładowe nagłówki z prasy). Poza tym, na stronach 126-128 są pokazane grafiki z publikacji jednego eksperta bez większego kontekstu z treścią wywiadu, a czytelnik nie ma szans się dowiedzieć, o co w nich chodzi. Na stronie 235, pod rysunkiem rozkładu promieniowania reliktowego, jest długi opis z Wikipedii. Takich wpadek jest więcej. Sugerują one edytorskie niedociągnięcia i chyba momentami niepoważne traktowanie czytelnika. Sama jakość ilustracji nie jest jeszcze wystarczającym uzasadnieniem jej umieszczenia (choć większość ilustracji jest ciekawa i dopełniająca temat dyskusji). Nie mogę przeboleć błędów formalnych. Craig Venter (znany z komercyjnego projektu pracy nad ludzkim genomem) opisując swoje badania nad 'bakteryjnymi ogniwami paliwowymi' popełnił stwierdzenie "bakterie zmieniają pochłaniane światło w energię" (str. 65). To więcej niż lapsus, bo tak nie wolno mówić, szczególnie, że fotony to po prostu najczystsza forma energii. Od kogoś, kto pracuje nad wykorzystaniem bakterii do produkcji paliwa wymagam więcej. Książka "Rozmowy o człowieku" zapowiadała się na ciekawy, i pobudzający do pytań o człowieka, intelektualny katalizator. Niestety autorka z kilku ekspertów nie potrafiła wydobyć sedna ich spojrzenia na kondycję naszego gatunku. Kilku wytrawnych dyskutantów ciekawie wypadło, ale to głównie ich zasługa. Książka niezbyt pogłębiona i to chyba mój główny zarzut - liczyłem na więcej. Chyba jest to po prostu dobra lektura dla młodych osób zaczynających przygodę z pytaniami o człowieka. Polecam, tak z mieszanymi uczuciami, głównie tym, którzy szukają ciekawych ekspertów do dalszych pełniejszych analiz (na szczęście autorka szeroko opisuje dostępne publikacje swoich rozmówców).