Dziwnie się słuchało tej anegdoty podczas środowej londyńskiej premiery „Mrocznych materii”, po niemal ćwierćwieczu od wydania pierwszego tomu serii, która okazała się międzynarodowym bestsellerem i – pożądanym – świadectwem pomyłki Philipa Pullmana. Brytyjski pisarz, zapowiadając przed międzynarodową publicznością uroczysty pokaz pierwszego odcinka serialu nakręconego przez BBC i HBO, był ewidentnie usatysfakcjonowany tym, co mieliśmy zobaczyć. „Lepiej, żeby wam się podobało!”, pożegnał się.

Premiera „His Dark Materials” w Londynie

Ba, nic dziwnego, bo przecież filmowa ekranizacja „Złotego kompasu”, pierwszej powieści z trylogii o młodziutkiej Lyrze, została swojego czasu przyjęta na świecie tak lodowato, że na długie lata zatrzasnęła przed Pullmanem hollywoodzkie drzwi. Stąd do dwóch razy sztuka – kolejnego rozczarowania mógłby już nie znieść. Londyńska premiera, zorganizowana w gościnnych progach Brytyjskiego Instytutu Filmowego, miała oczywiście przede wszystkim wymiar promocyjny i towarzyski. Lecz mamy przecież do czynienia z wysokobudżetową adaptacją jednej z najlepszych powieściowych serii fantastycznych minionego stulecia (chciałem dodać „dla młodzieży”, lecz Pullman podkreślał podczas swojej zapowiedzi, że pisał z myślą o dorosłych, ale mając przy tym na uwadze czytelnika dziecięcego), a konkurencja z innych stacji i platform streamingowych nie śpi, stąd trzeba nastroszyć piórka. I udało się znakomicie. Seans poprzedziła konferencja prasowa, niestety objęta jeszcze embargiem narzuconym przez producenta, oraz szybki drink. Ale to nie przekąski czy alkohol stanowiły główne atrakcje umilające przeszło półgodzinne oczekiwanie, lecz mała, acz efektowna wystawka z rekwizytami z planu i dwaj strażnicy rodem z siedziby książkowego Magisterium, którym nawet nie drgnęła powieka mimo ciągle błyskających fleszy. Byli niewzruszeni jak słynni żołnierze spod pałacu Buckingham.

Trylogia „Mroczne materie” trafia do telewizji

A sam seans? Dzisiaj, kiedy telewizja oferuje praktycznie nieprzebrany katalog seriali, te muszą człowieka zainteresować już na etapie pierwszego odcinka. I „Mroczne materie” odpalają cały swój arsenał, zbytnio nie przejmując się tymi, którzy książek nie czytali i, być może, nie nadążą. Bo dzieje się tutaj sporo, praktycznie co scenę nawlekane są na sznureczek kolejne fabularne koraliki, a na ekranie pojawiają się nowe twarze. Przy tym tempo rozgrywania się samych wydarzeń – jeszcze przed końcem odcinka Lyra wyleci do Londynu – jest szybsze niż samo ich opowiadanie, co może wydać się paradoksalne. Lecz chodzi o to, że rytm narracji jest nieśpieszny, choć upchano tu wydarzenie po wydarzeniu. Zakładając, mniej lub bardziej trafnie, że czytającym te słowa fabuła jest z grubsza znana, nie przywołuję jej dokładnie i powiem tylko, że Lord Asriel podejmie próbę wyjaśnienia natury Pyłu, pojawi się pani Coulter, a Cyganie ruszą na ratunek uprowadzonym dzieciom.

Ewidentnie ten pierwszy odcinek, wyreżyserowany zresztą przez Toma Hoopera, laureata Oscara za „Jak zostać królem”, posłużył głównie do rozstawienia figur na szachownicy. Poza tym nikomu się chyba specjalnie tu nie śpieszy, bo sezony – z których każdy będzie adaptacją jednej książki – mają liczyć po osiem odcinków. Jak mówiła po seansie producentka Jane Tranter, druga seria już powstaje, a trzecia ma być nawet odrobinkę dłuższa.

James McAvoy, Ruth Wilson, Andrew Scott… i dajmony

Główną bohaterkę, dociekliwą Lyrę, gra 14-letnia Dafne Keen – znana ze znakomitego „Logana” – i choć wydawała się cokolwiek ospała, ufam, że jeszcze się rozkręci, bo charyzmy jej nie brakuje. Za to niezmiennie fantastyczna jest Ruth Wilson jako wykwintna manipulantka pani Coulter, która jest dla dziewczyny tak troskliwa i uprzejma, że od razu coś tutaj śmierdzi. Miło będzie patrzeć na ich charakterologiczne starcia, zwłaszcza że serial z dwiema kobiecymi antagonistkami to rzadkość. James McAvoy pełni tutaj, przynajmniej na razie, rolę swoistego ornamentu, bo jego Lord Asriel, jak wiemy z książki (oraz wypowiedzi samego aktora), nie ma jeszcze za dużo do roboty. Stąd główna rola męska przypadnie pewnie aktorowi Linowi-Manuelowi Mirandzie, który jednak stacjonuje na dalekiej Północy i jeszcze się na ekranie nie pojawił.

Rzecz jasna bohaterami pierwszego planu są też wygenerowane komputerowo dajmony. Po pokazie, podczas krótkiego spotkania z obsadą i twórcami, Dafne, Ruth i Clarke Peters, grający rektora Kolegium Jordana, gdzie dorasta Lyra, zachwalali robotę specjalistów od marionetek służących aktorom za punkty odniesienia. Peters mówił nawet, że zadbano o takie szczegóły, jak ruch zwierzęcego pyszczka przy oddychaniu, co z perspektywy laika wydaje się może nawet i zbędne, skoro na ekranie oglądamy tylko efekty pracy ekipy od grafiki cyfrowej. Ruth miała nieco trudniejsze zadanie, bo jej dajmon nie mówi, dlatego nie pracowała z aktorem, od którego mogłaby „odbijać” swoje kwestie. Ale nie wydawała się tym zrażona, bo, jak podkreśliła:

Od „Mrocznych materii” do „Gry o tron”

Na koniec Jack Thorne, scenarzysta serialu, autor sztuki „Harry Potter i Przeklęte Dziecko”, zapytany o wyzwanie, jakim niewątpliwie jest adaptacja tekstu Pullmana, odparł, że robota nie była skomplikowana, gdyż akurat tak dobre książki wystarczy przenieść na ekran niemalże jeden do jednego. Łatwo powiedzieć, lecz trudniej zrobić.

Jak wyszło, przekonamy się już czwartego listopada na HBO. Pierwszy odcinek „Mrocznych materii” pozwala sądzić, że tym razem się uda, a zarazem odetchnąć z ulgą. Ale książki Pullmana z każdym kolejnym rozdziałem są coraz trudniejsze do przeniesienia na ekran, zwłaszcza zwieńczenie trylogii. Thorne, Tranter i reszta ekipy odpowiedzialnej za serial umyślnie podkreślali na spotkaniu, że serial nie ma za zadanie zasypać dziury po „Grze o tron”. Lecz nawet jeśli nie mierzą się z niedawnym hitem, to i tak złapali za rogi opowieść, która miała zostać zapomniana, a podbiła świat. Lecz może przesadzam. Wystarczy tylko usatysfakcjonować marne kilka milionów ludzi.