Relacja ojciec-dziecko to temat często brany na warsztat zarówno przez pisarzy, jak i reżyserów. Wiele książek opierających swą fabułę na tym popularnym motywie doczekało się swoich ekranizacji. Z okazji Dnia Ojca mała próbka klasyki literatury na ekranie z motywem ojcostwa w tle.

Relacja ojciec-dziecko to temat wdzięczny i ponadczasowy, chętnie eksploatowany przez twórców kina i literatury. Jego atrakcyjność wiąże się poniekąd z uniwersalnością – każdy z nas ma ojca i sam też niejednokrotnie ojcem jest, często zatem identyfikujemy się emocjonalnie z bohaterami. Dokonując krótkiego przeglądu ekranizacji, trudno nie stwierdzić, iż więcej jest  obrazów ukazujących owe rodzinne więzi jako trudne, podszyte konfliktem i niezrozumieniem, zwłaszcza w stosunkach ojciec-syn. Poniżej kilka przykładów traktujących o tych jakże często skomplikowanych relacjach.

Na początek „Droga” autorstwa Cormaca Mccarthy'ego wyreżyserowana przez Johna Hillcoata w 2009 roku. Jej bohaterowie to bezimienni ojciec i syn, wędrujący przez spustoszony apokalipsą kraj. Nienazwany kataklizm sprawił, iż przeżyli jedynie nieliczni, którzy zrobią wszystko, by przeżyć, posuwając się nawet do kanibalizmu. Na pierwszy plan wysuwa się w filmie relacja między ojcem i synem, którzy w ekstremalnych warunkach poszukując jedzenia i bezpiecznego miejsca, wchodzą także w inne role – nauczyciela i ucznia. Grany przez Viggo Mortensen mężczyzna tłumaczy chłopcu prawa i normy zachowań, które obowiązywały przed zagładą, a które zniknęły w rzeczywistości, w jakiej przyszło im żyć. Relacja między nimi jest przekonującą i autentyczną, ale też pełna dramatyzmu. Ojciec nie waha się pociągnąć za spust, gdy tylko życie chłopca jest zagrożone, ale też w przejmującej rozmowie przekazuje mu wiedzę, jak sam w razie niebezpieczeństwa ma się zastrzelić.
 

W „Dużej rybie” Tima Burtona (na podstawie powieści Daniela Wallese’a), syn z niewielu wspomnień i fragmentów rozmów próbuje stworzyć prawdziwy obraz swego ojca Eda Blooma (Albert Finney/Ewan McGregor). W obliczu zbliżającej się śmierci najważniejsze staje się dla Williama to, aby nawiązać z ojcem więź i poznać jego biografię, pełną mitycznych i baśniowych zdarzeń. Zostawia więc swe uporządkowane miejskie życie, przyjeżdża z ciężarną żoną w rodzinne strony i usiłuje dociec, gdzie kończy się fałsz a zaczyna prawda. Wcześniej unikał ojcowskich konfabulacji, nie potrafił oddzielić fikcji od rzeczywistości, prawdziwych uczuć i emocji od urojeń. Teraz chce się z tym zmierzyć i uporządkować to, co dotąd odpychało go od ojca. Ostatecznie trud dociekań się opłaca. Syn uświadamia sobie, iż jego własne życie jest takie a nie inne dlatego, że to właśnie ojciec swymi surrealistycznymi opowieściami zachęcił go do odkrywania świata.

Przed podjęciem się realizacji filmu na podstawie książki „Na wschód od Edenu” Elia Kazan, skontaktował się z Johnem Steinbeckiem i poprosił go o zgodę na wycięcie sporej ilości wątków. Docelowo bowiem chciał się skupić głównie na motywie młodzieńczego buntu oraz relacjach, jakie łączą braci i ojca z synem. I rzeczywiście, przedstawiona w filmie historia opowiada o rywalizacji dwóch braci o względy ojca, surowego i pobożnego kalifornijskiego farmera Adama. Jego starszy, wynoszony na piedestał syn Aron uosabia wszelkie cnoty. Młodszy Cal, grany w filmie przez Jamesa Deana, jest urodzonym buntownikiem, niezrozumianym przez nikogo, żyjącym wiecznie w cieniu brata. Gdy po wybuchu wojny Adam traci majątek na nieudanym interesie, Cal widzi w tym nieszczęściu szansę dla siebie na zdobycie ojcowskiej miłości. Próbując ratować rodzinną fortunę stara się odzyskać względy patriarchy, co sprawia, że pragnąc powodzenia bardziej niż ktokolwiek inny, nie przewiduje rzeczy, na które nie ma wpływu. Bezskuteczna walka syna o akceptację i zrozumienie ze strony ojca ma niestety tragiczny finał.

Wydaje się, iż  trudniej w filmografii doszukać się ekranizacji książek traktujących o relacji ojciec-córka. Przychodzi na myśl jedna, być może dlatego, że oparta na powieści  podejmującej kontrowersyjny temat miłości kazirodczej. Mowa o filmie Volkera  Schlöndorffa  „Homo Faber” (tytuł funkcjonujący w dystrybucji polskiej), na podstawie książki Maxa Fricha pod tym samym tytułem. Główny bohater, nie wierzący w przypadki inżynier-racjonalista (Sam Shepard), podczas podróży statkiem do Europy poznaje młodą Sabeth (Julie Delpy), z którą połączy go pasjonujący romans. W trakcie rozmów z dziewczyną odkrywa, że jej matka to jego przedwojenna miłość, którą zostawił przed laty, wybierając drogę kariery. Los przygotował mu zatem okrutną niespodziankę, uświadamiając bohaterowi , iż w gruncie rzeczy nie ma on wpływu na przeznaczenie. Relacja ojciec-córka przybiera w filmie niebanalny wymiar, to relacja w gruncie rzeczy nieuświadomiona,  zdeterminowana przez siłę i nieuchronność przypadku.

Z pewnością znacie jeszcze wiele innych ekranizacji literatury, w których tematem przewodnim jest relacja ojciec-dziecko. Czekamy zatem na Wasze propozycje a wszystkim Ojcom z okazji ich dzisiejszego święta życzymy wszystkiego najlepszego!