Na początku swojej przygody z każdą techniką robótek ręcznych warto posiłkować się sprawdzonymi opracowaniami, dzięki którym można uzyskać pierwszy stopień wtajemniczenia. A jeżeli ktoś już opanował podstawy, to czas rozwinąć swoje umiejętności i opanować nowe ściegi. Prezentujemy publikacje, które okażą się pomocne zarówno w pierwszym, jak i w drugim przypadku.

Szlachetne hafciarstwo

Historia sztuki rękodzieła związanego z tkaniną może zaskoczyć szczególnie w obecnych czasach, dziś bowiem nie kojarzymy dziergania, haftowania czy szydełkowania z mężczyznami. A okazuje się, że to właśnie oni przodowali w tych dziedzinach aż do XIX wieku, kiedy to umiejętności hafciarskie stały się niezbędne dla każdej dobrze wyedukowanej panny.

Powyższe zalecenie pochodzi z „Poradnika dla osób młodych w świat wstępujących” wydanego w 1891 roku. Zalecenie zresztą całkiem na miejscu, bo cóż cennego ofiarować mogła rodzicom panna żyjąca na ich utrzymaniu? A piękny haft był jak najbardziej w cenie. Dziś powiedzielibyśmy, że był to ulubiony motyw ówczesnych fashionistów. Hafty pojawiały się na odzieży, serwetach, obrusach, ekranach kominowych, torebkach, sakiewkach, a nawet na okładkach notesów. Haftowane monogramy znaczyły pościel, chusteczki oraz bieliznę. Jeżeli chcielibyście spróbować własnoręcznie stworzyć tego typu ozdobnie wyszywane inicjały, polecamy sięgnąć do książki „Monogramy. Sztuka haftowania liter” Susan O'Connor.

Inicjatorem hafciarskiego trendu był angielski architekt August Welbi Pugin, który napisał książkę „English Medieviel Emboidery” („Średniowieczny haft angielski”). W tym miejscu warto wspomnieć, że w średniowieczu uwielbiano haft i osiągano w tej sztuce prawdziwe mistrzostwo artystyczne.

Publikację Pugina wydano w Londynie w 1848 roku i szybko, jak na tamte czasy, stała się ona bestsellerem i must have na salonach zachodniej Europy. Przyczyniła się nie tylko do ponownej fascynacji haftem i umieszczania go zarówno na tkaninach użytkowych, jak i odświętnych, ale przede wszystkim do mody na kolekcjonowanie historycznych dzieł hafciarskich, dzięki czemu wiele z nich możemy podziwiać do dzisiaj.

Haft – od czego zacząć?

Haft uznawany jest za najbardziej szlachetną z technik rękodzielniczych związanych z tkaniną. Przez tysiące lat opracowano najróżniejsze ściegi i techniki hafciarskie. Wyszywając ręcznie najwygodniej posłużyć się tamborkiem – przeważnie okrągłą ramką, która podtrzymuje w napięciu kawałek tkaniny, na której ma zostać wykonany haft, dzięki czemu praca staje się o wiele łatwiejsza. Oprócz tamborka dobrze zaopatrzyć się także w którąś z publikacji, która metodycznie i krok po kroku wprowadzi każdego chętnego w tajniki hafciarstwa, na przykład książkę „Hafty. Podręcznik wyszywania. Przewodnik - krok po kroku - po efektownych haftach i uniwersalnych technikach wyszywania”, w której zaprezentowano aż 150 różnorodnych haftów o różnych stopniach trudności. Można także zacząć od najprostszego, podstawowego haftu krzyżykowego, który przystępnie opisała Donna Kooler w książce „Haft krzyżykowy dla początkujących”.

Ściegów, którymi możemy się posłużyć, jest bardzo wiele, niemal każdy z nich doczekał się wyczerpującej publikacji. Najpopularniejsze i najpiękniejszy znaleźć można w książkach: „Haft Richeliu i inne hafty ażurowe. Zdobienia abażurów, obrusów, poduszek” Giny Cristianini Di Fidio i W. Strabello Bellini, w której autorki prezentują także historię tego misternego, ażurowego ściegu, kojarzonego przede wszystkim z białymi eleganckimi obrusami na specjalną okazję. „Haft Lagarterski i ściegi pochodzące z Hiszpanii” to publikacja prezentująca powszechnie nieznaną szkołę haftu hiszpańskiego, która może zaskoczyć nawet hafciarskich profesjonalistów. Warta uwagi jest również książka zatytułowana „Haft hardanger”  dotycząca rodzaju haftu, którego narodzin upatruje się w słonecznych Włoszech; polega na wyszywaniu białą nicią płótna, które następnie się wycina, w efekcie uzyskując wzory przypominające koronkę. Należy dodać, że autorka tej publikacji – Gina Marion – pisząc książkę miała na względzie głównie osoby początkujące.

Poszukujący publikacji, które nauczą, jak w hafciarstwie osiągać niezwykłe efekty, z pewnością usatysfakcjonują książki uczące cieniowania i zaawansowanych efektów przestrzennych i graficznych. „Haft cieniowany. Kolekcja kwiatów” Trish Burr to poradnik, dzięki któremu można nauczyć się, w jaki sposób haftować, aby kolory się subtelnie przenikały. Autorka uczy jak uzyskać taki rezultat na przykładach kwiatów. Z kolei Helan Pearce w publikacji „Haft przestrzenny” pokazuje, jak efekt przestrzeni wykonywać cienką wełną i jedwabiem. A jak uzyskać wyraziste hafty za pomocą jedynie czarnej nitki? Na przykładach wzorów o etnicznym, orientalnym, a także romantycznym charakterze dowodzi tego Franck Schmitt w książce „Haft czarną nicią”

Dla potrzebujących inspiracji lub złaknionych historii polecamy jeszcze kilka tytułów, choćby „Polskie hafty i koronki” Elżbiety Piskorz-Branekovej z serii „Ocalić od zapomnienia” wydawnictwa Muza. W książce autorka omawia hafty i koronki w elementach polskich strojów ludowych w różnych regionach i zamieszcza porady dotyczące kompozycji ściegów. Publikację uświetniają kolorowe zdjęcia i słowniczki, wyjaśniające pojęcia związane z haftem i koronkowymi zdobieniami. Rekomendujemy także sięgnąć do pięknie wydanego albumu „Haft polski” autorstwa Jadwigi Turskiej, ukazującego różnorodność i specyfikę polskich haftów.

Na drutach albo na szydełku

O ile haft potrafi zrobić wielkie wrażenie, o tyle jego wykonanie jest bardzo czasochłonne. W czasie przymusowej kwarantanny lub przebywania w domu nie jest to jednak większy problem, niemniej niektórzy lubią, gdy efekty ich pracy stają się szybko widoczne. Można to osiągnąć w innej technice rękodzielniczej, jaką jest dzierganie na drutach lub na szydełku. To drugie jest zdecydowanie prostsze, ale to  przy użyciu drutów można wyczarować wymarzony sweter w naprawdę krótkim czasie, na przykład z pomocą publikacji Ellison Jane „Swetry. Modne projekty. Robótki na drutach”. Dziergania na drutach można nauczyć się z książką „Robótki na drutach dla początkujących” Iwony Kurto-Dzikielewskiej, publikacji pełnej szczegółowych instrukcji, praktycznych porad i ilustracji. Pomocna będzie też publikacja „Druty od A do Z. Ilustrowany podręcznik dla początkujących i zaawansowanych”, w której nie tylko znajdziemy wszystkie informacje i wskazówki do podstawy prac z drutami, ale również wiele zaawansowanych technik.

Dzierganie stało się w ostatnich latach bardzo modnym zajęciem. Na drutach i na szydełku dziergają między innymi Madonna, Courteney Cox, Lisa Kudrow, Julia Roberts, Cameron Diaz, Naomi Campbell, Sarah Jessica Parker, a nawet Russell Crowe. Natomiast w przestrzeni publicznej można natrafić na różnego rodzaju elementy okryte włóczką. Zjawisko to okrzyknięto mianem yarnbombingu – bombardowania przędzą, a związane jest ono z partyzantką street-artową. Yarnbombing niekiedy (choć nie zawsze) odbywa się nielegalnie i ma zwracać uwagę na niektóre elementy otoczenia, co osiąga się wybierając intensywnie wybarwione, kolorowe włóczki. W przeciwieństwie do sprayu włóczka jednak niczego nie niszczy ani nie zmienia na stałe – przędzę wszak można po prostu spruć. Przykładem artystki posługującej sie takimi środkami wyrazu jest Agata Oleksiak (pseud. Olek), która zdobyła sławę po tym, jak w 2010 roku okryła charakterystyczną, różowo-czarną włóczką słynnego Byka z Wall Street.

Jak posługiwać się szydełkiem i co można przy jego pomocy wydziergać, podpowiadają opracowania: „Szydełko dla początkujących” Beaty Guzowskiej, z którego można nauczyć się wszystkich podstawowych ściegów i bazowych technik. Pomocą służy także książka „Szydełko od A do Z. Ilustrowany podręcznik dla początkujących i zaawansowanych”, w którym znalazło się mnóstwo fotografii i konkretnych porad oraz dział przeznaczony dla wtajemniczonych, który świetnie sprawdzi się jako inspiracja do nauki nowych technik. Szydełkujących z pewnością zainteresuje również obszerna pozycja „220 splotów szydełkowych” prezentująca wykonanie krok po kroku koronkowych, ażurowych wzorów, splotów irlandzkich i tunezyjskich i wielu, wielu innych, dzięki którym można stworzyć przepiękne narzuty, obrusy czy serwety.

Najmodniejszy kwietnik? Z makramy!

Osoby, które chciałby swoje rękodzielnicze dzieła powiesić na ścianie lub też wzorem XIX-wiecznych młodych panien obdarować kogoś unikatową dekoracją, z pewnością zaciekawią publikacje poświęcone sztukce tworzenia makram, czyli kompozycji z ręcznie wiązanych sznurków. Ich historia sięga tysięcy lat wstecz; sztuka ta trafiła do Europy ze starożytnej Asyrii i Babilonii. Podobnie jak dziś, wówczas dekorowano nimi ściany, okrywano meble, wykorzystywano jako kwietniki oraz wytwarzano elementy ubioru i modowe akcesoria. Makramy przeżyły swój renesans w latach 70. XX wieku i kojarzone są przede wszystkim ze stylem boho.

Helgowe heklowanie

Nie wiem czy już myślicie o świętach Ja mimo wszystko myślę, że b... ędą piękne ale i skromne, bez tego szaleństwa zakupowego. W tym roku, nie kupuję żadnych dekoracji wielkanocnych, ale podsunę Wam mój pomysł na minimalistyczną ozdobę Na następnym zdjęciu zobaczycie co wystarczy mieć w domu, żeby zrobić taki wianuszek To chyba najprostsza moja dekoracja, ale takie podobają mi się najbardziej .

Obecnie makramy cieszą się niesłabnącą popularnością, z pewnością więc nie zaszkodzi przyjrzeć się tej technice. Podobno wystarczy opanować 2-3 podstawowe węzły, aby móc tworzyć własne kompozycje i kwietniki! Szczególnie te ostatnio są teraz bardzo modne. Wiedza o tym, jak je wykonać, została zawarta w między innymi w książce Rosalby Niccoli I Marcelli De Ferrari „Makramy. Sploty i węzły”. To prawdziwe kompendium, które pomoże w doborze materiałów i poinstruuje, jak rozpocząć pracę. W publikacji zawarto również opisy i zastosowania najróżniejszych splotów. Natomiast w publikacji Sylvie Hooghe „Makramy. Biżuteria, modne dodatki” znaleźć można techniki plecenia węzłów, które pomogą wykonać torebki, paski, bransoletki i wisiorki. Każdy projekt dokładnie opisano, a poszczególne etapy przedstawiono na rysunkach.

Działanie terapeutyczne

Wyroby własnych rąk niezaprzeczalnie przynoszą satysfakcję i radość. Dają też pole do popisów kreatywności i możliwość urzeczywistnienia własnych wizji. Oprócz tego działają kojąco na nerwy. Koncentracja, której wymagają niektóre techniki, potrafi skutecznie oderwać od rzeczywistości, wprowadzić harmonię do ciała i umysłu, uspokoić oddech.

Robótki poprawiają samopoczucie, sprzyjają refleksji i rozmyślaniom oraz wyciszają. A ponadto poprawiają zdolności koordynacyjne mózgu i rozwijają wyobraźnię. Mogą być sposobem na długie godziny i konkretnym celem, do którego można z przyjemnością dążyć. Warto pamiętać, że haftowanie, dzierganie czy tkanie nie musi odbywać się w ciszy – najlepiej połączyć te aktywności ze słuchaniem audiobooków, łącząc pożyteczne z przyjemnym.

#czytamwdomu #kupujeksiazki