Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Wydawnictwo Vesper ma w swoim asortymencie książki o naprawdę ciekawych okładkach, na które po prostu chce mi się patrzeć. Dlatego gdy „Cisza”, antologia, którą napisał Marcin Majchrzak, została mi wręczona w prezencie, nie miałam i nie mam zamiaru narzekać na samo posiadanie tej książki. Z samym autorem miałam jakąś pobieżną styczność przez tarnogórską antologię, jednak przyznaje, że kompletnie nie pamiętam jego tekstu, w związku z czym równie dobrze mogę uznać, że ta krótka (mająca ok. 180 stron) książka to moje pierwsze spotkanie z jego twórczością.
Ten zbiór to przede wszystkim opowiadania grozy. Mam po nich wrażenie, że autor ma wiedzę na temat tej literatury. Operuje językiem też dość sprawnie i generalnie, co do zasady, te teksty są po prostu poprawnie napisane – lepsze, lub gorsze, jak to ze zbiorami opowiadań bywa, jednak wydaje mi się, że ci, którzy przepadają za grozą i szukają czegoś w formie opowiadań, nie powinni na nie szczególnie narzekać.
Ja jednak z grozą miewam problemy. Nie dlatego, że się jej w formie literackiej wzbudza we mnie strach, ale często mnie nuży, bądź próbuje szokować krwią, albo też ma ogólnie nieprzyjemny, smutny klimat, którego niekoniecznie szukam w książkach. I o ile przy opowiadaniach nie mogę szczególnie mówić o nudzie to niestety dwa ostatnie stwierdzenia do niektórych tekstów z antologii przypisać jak najbardziej mogę. A ja tego, po prostu, personalnie nie lubię.
Co warto zaznaczyć, nie we wszystkich tekstach pojawiają się elementy fantastyczne lub jawne elementy fantastyczne. Czasem coś jest zasugerowane, jednak niekoniecznie jest klarownie wyjaśnione (co też jest OK). Omówię może pokrótce przynajmnajmniej część z tekstów.
Zbiór rozpoczyna opowiadanie „Cisza I”, o grupie dorosłych, młodych ludzi, którzy na weekend chcą uciec z cywilizacji, ale ich wycieczka nie idzie do końca tak, jak powinna. Nie przepadam za bohaterami tego tekstu, to zdecydowanie nie są „moi ludzie”, ale samo opowiadanie w naprawdę przyjemny sposób buduje klimat.
Kolejne opowiadanie, „Podróż służbowa”, wydawało mi się całkiem ciekawe… dopóki nie pojawiło się zakończenie. Czytałam je kilka razy i przyznaję, nie wiem co autor miał na myśli. Zresztą, mam wrażenie, że autor ma tendencje do budowania jakiejś sceny, a następnie ucinania jej i przenoszenia się do innych bohaterów, by zamknąć tekst „szokującym” plot twistem, który jednak wypada dość przewidywalnie. Podobna rzecz dzieje się na przykład w późniejszym opowiadaniu „118” (które też w fajny sposób buduje klimat i kończy się podobnym ucięciem). Rozumiem, że przy krótkich opowiadaniach czasem tak się robi, ale w tym przypadku nie do końca mi to odpowiadało.
„Miłość płonie” porusza trudny temat związany ze złym traktowaniem dzieci, jednak choć tekst powinien mnie chyba poruszyć to nie byłam w niego wystarczająco zaangażowana. Z kolei „Antropologia stosowana” to chyba moje drugie ulubione opowiadanie w tym zbiorze, opowiadające o pacjencie pewnego szpitala, który zaczyna zauważać dziwne istoty chodzące po korytarzu.
Tuż po nim po nim pojawia się mój ulubiony tekst w antologii, czyli „Eksperyment profesora”. Jego akcja rozgrywa się w XIX wieku, a opowiadanie nawiązuje do klasyki literatury grozy i było dla mnie naprawdę przyjemną odskocznią od tych bardziej współczesnych tekstów. Poza tym szaleni naukowcy to po prostu bardzo kuszący i klimatyczny temat na opowiadania czy teksty, przynajmniej dla mnie.
Najwięcej negatywnych emocji mam w stosunku do ostatniego tekstu (czy też zakończenia tego pierwszego), czyli do „Ciszy II (Grawitacja słów)”. Tu już nie za bardzo interesowała mnie jego fabuła sama w sobie, a już zdecydowanie nie podobało mi się podejście głównego bohatera do nastoletniej dziewczyny, która pojawia się w tym tekście. Kiedy dorosły mężczyzna podkreśla, że chce wejść w tę specyficzną dla faceta relacje z NASTOLATKĄ to jednak coś we mnie zgrzyta.
Podsumowując, to dla mnie zbiorek „zwykłych” opowiadań, które raczej nie zostaną ze mną na dłużej i które nie są w pełni dla mnie, ale jednocześnie nie narzekam, że te teksty przeczytałam. Jak już pisałam, na pewno spodobają się bardziej tym, którzy poszukują w miarę klasycznej grozy w formie opowiadań. A ja po prostu muszę zagłębić się w horror głębiej, aby znaleźć wśród tego typu historii niszę dla siebie.

Wydawnictwo Vesper ma w swoim asortymencie książki o naprawdę ciekawych okładkach, na które po prostu chce mi się patrzeć. Dlatego gdy „Cisza”, antologia, którą napisał Marcin Majchrzak, została mi wręczona w prezencie, nie miałam i nie mam zamiaru narzekać na samo posiadanie tej książki. ...

Rozwiń

Zwiń

Siostrat Dex postanowili, że ich życie musi się zmienić. Wyruszyli więc w drogę, aby stać się herbacianym mnichem, wysłuchującym wiernych przy herbacie. Pewnego dnia spotykają robota. Mszaczek to pierwsze ze swojej społeczności, które po latach ma zebrać informacje na temat ludzkiej rasy. Nietypowy duet wyrusza razem w podróż.

Obecnie często mówi się o cosy fantasy, które przez swoją lekkość zdobyło sporą popularność. „Psalm dla zbudowanych w dziczy” napisany przez Becky Chambers wpisuje się w podobny nurt. To solarpunk i cosy SF w jednym. Opowieść krótka (mająca 180 stron), lekka i moim zdaniem dość przyjemna, choć przy okazji ma w sobie coś nieco więcej. Choć w Polsce została wydana w formie książki to należy nadmienić, że zdobyła nagrodę Hugo w kategorii opowiadanie (best novella), co oznacza, że ma poniżej 40 000 słów.
To historia, która niektórych czytelników może wprowadzić w konsternację, przynajmniej początkowo. Siostrat Dex to człowiek wykorzystujący liczbę mnogą do opisywania siebie, a ich towarzysz jest robotem i jako taki używa bezpłciowych zaimków. Ja osobiście na taką formę narracji przestawiłam się szybko, jednak wiem że dla innych może być to jednak trudniejsze, ponadto sama mam z tym wyborem tłumacza drobny problem. Rozumiem, że taki wybór tłumacza wziął się z chęci rozróżnienia Dex od Mszczaczka, co zapewne działo się w oryginalne. Jednakże w momencie, w którym Dex używają liczby mnogiej automatycznie bardziej widzę w tej postaci robota, niż w Mszaczku (bo kojarzy mi się to z umysłem zbiorowym, a to prowadzi moje skojarzenia do „Mass Effecta”), a ponadto w języku polskim liczba mnoga nie jest neutralna płciowo (a takie było tu założenie).
Poza tym jednak to przyjemny, lekki solarpunk, który snuje się powoli, skupiając się dość mocno na relacji bohaterów oraz ich wzajemnemu poznawaniu swojej inności i różnic kulturowych. W tym świecie roboty odseparowały się od ludzi, tworząc odrębne społeczeństwo w dziczy. Tam żyją, budują siebie wzajemnie, czy podejmują decyzję, mi osobiście trochę kojarząc się w tolkienowskimi etnami. Dostajemy tu sporo codzienności, spokojnej podróży i dialogów, które często poruszają nieco bardziej filozoficzne tematy.
Gdy zabierałam się za tę książkę usłyszałam, że warto sięgnąć po nią od razu z tomem drugim. I jak najbardziej się z tym zgadzam. Choć tom drugi jeszcze przede mną to „Psalm dla zbudowanych w dziczy” tak naprawdę ledwo ma jakiekolwiek domknięcie. Wydaje mi się, że jeśli miałabym wskazać konkretną wadę tej historii to właśnie byłaby to ona. Dzieło powinno bronić się samo, bez dodatkowego tomu, nawet jeśli taki istnieje, a tutaj to zakończenie trochę mnie rozczarowało, urywając historię tak naprawdę w połowie.
Warto też dodać, że im bliżej jest końca, tym więcej pojawia się tu filozoficznych dialogów bohaterów. Co mi osobiście nie przeszkadzało, ale warto mieć to na uwadze.
To ciekawa propozycja dla tych, którzy szukają fantastyki w wersji cosy, ale jednocześnie chcieliby dostać coś nieco innego, niż zwykle. Z ciekawym pomysłem na świat, skupionego na nieco innych bohaterach, niż zazwyczaj. Dla mnie być może nie była to opowieść życia, ale zdecydowanie miło spędziłam przy niej czas.

Siostrat Dex postanowili, że ich życie musi się zmienić. Wyruszyli więc w drogę, aby stać się herbacianym mnichem, wysłuchującym wiernych przy herbacie. Pewnego dnia spotykają robota. Mszaczek to pierwsze ze swojej społeczności, które po latach ma zebrać informacje na temat ludzkiej rasy. ...

Rozwiń

Zwiń

Na drodze Iana Malcolma staje bogaty paleontolog, Richard Levin. Wierzy on, że gdzieś na świecie dinozaury mogły przetrwać wielkie wymieranie. Prosi on Malcolma o pomoc, na co ten niechętnie się zgadza. Wkrótce do Levina docierają informacje o dziwnych znaleziskach nietypowych zwierząt na wybrzeżu Kostaryki. Wyrusza on w podróż, a gdy zostaje ogłoszone jego zaginięcie, jego współpracownik wyrusza mu na pomoc.

Niewiele jest książek, które czyta się tak, jakby oglądało się film sensacyjny. Taki, który przynosi rozrywkę, pozwala wciągnąć się w historię i naprawdę wejść w ten „kinowy” świat, nawet jeśli nie ma tam jakiejś szczególnej głębi. A jednak Michael Crichton zrobił to skutecznie zarówno w swoim „Parku Jurajskim”, jak i w jego kontynuacji, w „Zaginionym świecie”.
To dla mnie książka, która nie przywiązuje mnie może jakoś szczególnie do bohaterów, nie zachwyca głębią, czy pięknym słowem, ale sprawia, że po prostu chce się ją czytać dalej, choćby przez względy czysto rozrywkowe. To historia, która weszła do popkultury już tak mocno, że dzisiaj nie powinna wzbudzić większych zaskoczeń u osób, które przynajmniej kątem oka widziały ekranizację książek Crichtona, ale w dalszym ciągu zaskakująco dobrze się ją czyta.
Książka jest opisywana jako techno-thriller, czy też akcyjna powieść SF i osobiście zgadzam się z obydwoma tymi stwierdzeniami. Warto tylko dodać, że to jest dreszczowiec właśnie na poziomie wysokobudżetowego kina akcji. Wiemy, że bohaterowie trafiają do niebezpiecznej sytuacji, pojawiają się tu ataki wielkich dinozaurów i scenki, w których występuje krew, jednak autor nie epatuje opisami krwi, czy śmierci. Wszystko jest raczej zachowane w dość przygodowym tonie, przyjaznym dla tych, którzy nie chcą czytać zbyt dużo o drastycznych czy dołujących szczegółach.
Jeśli jednak chciałabym od „Zaginionego świata” trochę więcej to chciałabym, aby książka nieco więcej powiedziała mi o bohaterach. Oczywiście Ian Malcolm jest bohaterem, który (częściowo przez wzgląd na ekranizację) stał się ikoniczny. Jest też raczej jednym z lepiej napisanych bohaterów Crichtona z tego cyklu, który po prostu jest dość wyrazisty i zapada w pamięć. Pozostali bohaterowie jednak trochę zlewają się w jedną masę, która musi poradzić sobie z sytuacja, w której się znalazła. Nie mają szczególnie wyrazistych relacji, czy charakterów, a wydaje mi się, że gdyby autor skupił się na nic trochę bardziej, „Zaginiony świat” mógłby mieć na mnie większy wpływ emocjonalny,
Warto tu dodać, że autor zdawał się odrobić tu pracę domową, jeśli chodzi o warstwę naukową książki. Oczywiście, jak to z fantastyką bywa, pewne zawieszenie niewiary jest potrzebne, a że książka została wydana po raz pierwszy w 1995 roku to jestem przekonana, że część z wiedzy w niej zawarta jest już przeterminowana. Niemniej, pojawia się tu trochę monologów bohaterów o popularnonaukowym charakterze, które w naprawdę dość zrozumiały sposób poruszają ciekawe zagadnienia. I zdecydowanie jest to pewna warstwa dodana do tej książki. Nie mówię, że „Zaginiony świat” należy traktować jako jakiś podręcznik do nauki, ale na pewno pojawiające się w nim zagadnienia mogą zainteresować czytelnika i zachęcić do dalszego pogłębienia wiedzy w jakimś temacie, czy też po prostu rozpocząć pewne dyskusje.
Naprawdę cieszę się, że dałam Crichtonowi szansę. Ta dylogia była dla mnie przyjemną przygodą i wydaje mi się, że dla wielu innych też taką może w dalszym ciągu być. W końcu kto nie ma ochoty na podróż do świata pełnego dinozaurów?

Na drodze Iana Malcolma staje bogaty paleontolog, Richard Levin. Wierzy on, że gdzieś na świecie dinozaury mogły przetrwać wielkie wymieranie. Prosi on Malcolma o pomoc, na co ten niechętnie się zgadza. Wkrótce do Levina docierają informacje o dziwnych znaleziskach nietypowych zwierząt na ...

Rozwiń

Zwiń

Rosie rozpoczyna studia prawnicze w Anglii, oddalonej od jej rodzinnego Chicago o o setki kilometrów. Tam spotyka dawno nie widzianą siostrę bliźniaczkę oraz jej grupę znajomych. Wśród nich znajduje się bogaty i niezmiernie irytujący Zayden Williams, również student prawa.

Po „Clone” Aleksandry Negrońskiej zabrałam się głównie przez popularność tej książki, tak by po prostu wiedzieć, o czym się mówi. Jak po wielu „hitach Booktoka” spodziewałam się po niej najgorszego. Ostatecznie powieść zaskoczyła mnie całkiem pozytywnie, choć nie ukrywam, że nie udało jej się uciec od jednego z najczęstszych problemów tego typu literatury. W moim odczuciu główną wadą tej powieści jest po prostu… cholerna nuda.
W tym przypadku naprawdę rozumiem, skąd wzięła się popularność tej historii. Po pierwsze, ta powieść to po prostu realizacja bardzo popularnej fantazji. Główna bohaterka to zwyczajna dziewczyna, która trochę z przypadku zostaje zaproszona do bogatego środowiska, w którym wszyscy chcą spędzać z nią czas, są dla niej mili i uczynni, nie zważając na jej pochodzenie. Jej życie zmienia się w bajkę, tak jakby stała się współczesną księżniczką. To popularny motyw w filmach i książkach, wymagający pewnego zawieszenia niewiary ze strony czytelnika, ale z drugiej strony bardzo kuszący, bo w końcu kto nie chciałby być tak zaopiekowany, jak Rosie w „Clone”?
Po drugie, jak na tego typu książkę autorce udało się stworzyć całkiem wyraziste postacie, których zachowania być może czasem wydają się nieco przerysowane, ale ich historie, charaktery i wzajemne relacje naprawdę dość dobrze składają się w całość. Często problemem tego typu powieści jest toksyczność jakiegoś bohatera, która jest przedstawiana jako zaleta. W „Clone” bohaterowie popełniają błędy, nie są idealni, wręcz czasem zahaczają o bycie irytującymi, ale jednocześnie sami sobie te błędy wytykają, zauważają je, a potem za nie przepraszają i obiecują poprawę. To w połączeniu ze stosunkowo naturalnie brzmiącymi dialogami daje zaskakująco pozytywny efekt.
Przyznaję jednak – Rosie okazała się dla mnie naprawdę irytującą protagonistką. To dziewczyna, która jest często po prostu niemiła, i to bez większej potrzeby. Zdarza jej się bez potrzeby obrażać innych. Uznaje, że ktoś jest wkurzający, nawet z tą osobą nie rozmawiając. Zdecydowanie nie jest to więc „moja” postać, ale z drugiej strony, rozumiem że było to czasem potrzebne fabularnie.
Zalety „Clone” nie są w stanie dla mnie przysłonić głównej wady tej powieści. Ta książka to typowa teen drama, w której właściwie nie ma za bardzo fabuły. O ile początek czytało mi się dość sprawnie, bo postacie przedstawione przez autorkę są dość barwne, o tyle szybko okazało się, że to wszystko nie zmierza do niczego zaskakującego nawet w najmniejszym stopniu. Przynajmniej nie dla mnie. Fabuła tej książki polega na rozmowach bohaterów, ich często zbędnych kłótniach i przepychankach. Dla mnie to jednak zdecydowanie zbyt mało. Nie utożsamiam się z tymi bohaterami na tyle, by z chęcią wejść w ten ich świat, a bez żadnej tajemniczy, czy zaskoczenia powieść nie była w stanie utrzymać w pełni mojej uwagi i po prostu zaczęła mnie męczyć i nudzić.
Oczywiście to nie jest też powieść idealna na innych poziomach. Autorka często bardzo mocno skupia się na opisie wyglądów bohaterów, tego co i w jaki sposób noszą. Wydaje mi się też, że sam system nauczania nie jest przedstawiony zbyt realistycznie. Ale jak już wspominałam, odbieram tę książkę jako pewną fantazję i jestem w stanie w trakcie lektury takich książek do pewnego stopnia zawiesić niewiarę.
Jeśli to, co opisałam wyżej, wydaje się być czymś dla Was to jasne, myślę, że „Clone” można szansę dać. To książka, która realizuje podobne fantazje, co „Rodzina Monet”, tylko po prostu robi to trochę lepiej i sprawniej. Ja jednak po kolejne tomy raczej nie sięgnę, a przynajmniej nie będę się z tym śpieszyć.

Rosie rozpoczyna studia prawnicze w Anglii, oddalonej od jej rodzinnego Chicago o o setki kilometrów. Tam spotyka dawno nie widzianą siostrę bliźniaczkę oraz jej grupę znajomych. Wśród nich znajduje się bogaty i niezmiernie irytujący Zayden Williams, również student prawa.

Po „Clone” Ale...

Rozwiń

Zwiń