Bo cóż, ileż można czytać dla idei? ileż dla rozwoju wewnętrznego? dla poszerzania horyzontów? dla partycypowania w dorobku kulturowym ludzkości wreszcie? Kto to wytrzyma i jak długo? Czy nie można by ot, tak - dla przyjemności po prostu? Żeby pochichotać, leżąc na fotelu z nogami na ławie? I tym chichotem odbić piłeczkę, którą serwuje nam autorka, zapraszając do swobodnej gry towarzyskiej. Gry w bardzo-poważny-felieton-kulinarny, w który to temat uwierzyć ma czytelnik, by nie zepsuć reguł zabawy.

Z kim ta gra? Zaprasza do niej Dorota Masłowska, pisarka (np. „Kochanie, zabiłam nasze koty”), autorka sztuk teatralnych (np. „Między nami dobrze jest”), także piosenkarka (Mister D.) i wreszcie felietonistka. Pracując dla „Zwierciadła” (IX 2011-IX 2013) pisała o jedzeniu, a przynajmniej takie było założenie. Felietony drukowane w tym miesięczniku zostały właśnie wydane w formie książkowej jako felietony parakulinarne pt. „Więcej niż możesz zjeść”. I to jest właśnie coś z niczego. To żart i kpina z czytelnika? Ależ skąd! To literacka zabawa, podszyta obserwacją socjologiczną. Bo o czym pisze Masłowska, młoda i genialna obserwatorka masowej sieczki, w której tkwimy? O odkrztuszaniu flegmy - sympatyczne jest to, że przestrzega czytelnika przed wyjazdem do Chin, jeśli owa czynność go nazbyt mierzi (podobnie jak mlaskanie przy rozgryzaniu jabłek). O smakowaniu parnego lata w opustoszałej Warszawie przy drinkach, których najważniejszym składnikiem jest szklanka potu. O smakach PRL-owskich popołudni (tu np. kakao instant wylizywane ze spodeczka) . O „pazerności białkowej” małych rezolutnych dziewczynek. O fenomenie „wiejskich ziemniaczków”, które trafiły do reklamy. Można by sformułować zarzut, że nie na temat autorka się wypowiada, gdy podając recepturę sałatki: garść rukoli, kilo suszonych pomidorów z indyjskimi rybkami huseili, kilka wymoczonych w burgundzie żurawin, żarwiasty pieprz, natychmiast dodaje: rukoli, suszonych pomidorów, żurawin i żarwiastego pieprzu nie kupować, bo nie ma gdzie i też nie są do niczego potrzebne. Zwodzi nieustannie czytelnika żądnego kulinarnej uczty. Internet i szafkę podręcznych słowników przeszukałam, by pojąć, co to takiego ten żarwiasty pieprz, nie wspominając już nawet o rybkach huseili. Nie natrafiłam na nic. Wyświetlały się jedynie blogi modowe i opisy lakierów czy bluz na allegro, przedstawiając „żarwiasty” raz jako różowy, innym razem zielony kolor. A google uparcie próbowało przekonać, że pewnie chodziło mi o „żarówiasty”, co przecież i tak by niczego w sprawie pieprzu nie wyjaśniło.

Więc tak to jest z tymi felietonami: Temat jest właściwie dowolny: można powiedzieć parę zdań o przygotowywanych potrawach, o kuchni polskiej, o życiu w naszym kraju. To akurat wyimek z opowieści o „pożegnalnym lunchu o charakterze polskim” podczas pobytu autorki w domu pracy twórczej „na wsi amerykańskiej w stanie Nowy Jork”. Ale świetnie pasuje do całości. Z naciskiem na opowieść o życiu. Męskie wieczory, pigwówka w krzakach nad Wisłą, wieczór hotelowy z książką w Krakowie, wegetariańskie skrupuły nad talerzem u mamusi, miły pobyt w Warsie, lato nad typowym polskim jeziorem. I dwa genialne felietony: jeden o tym, co zrobić ze zbędną stówą w kieszeni (flądra! flądra!), drugi z metafizyczną teorią obrażonego jedzenia, którym nigdy nasycić się nie można, czyli o rodaku w zagranicznym hotelowym barze all inclusive.

Atutem Masłowskiej jest język. Tak, wiem, wyważyłam otwarte drzwi tym przenikliwym zdaniem. Ale cóż, prawda to jest. Genialnie podsłuchuje naszą rzeczywistość, przetwarzając ją na felietonowy zapis. Swobodnie łączy językową obserwację obyczajową z teorią socjologa (refleksja prof. Rocha Sulimy z „Antropologii codzienności”), sugestią psychoanalityka, zakazem opowiadania filmów sformułowanym w kawiarni „Czytelnika” przez Tadeusza Konwickiego. Zgrabnie wykorzystuje loki Magdy Gessler i wplata aluzje literackie, zastanawiając się nad dziwaczeniem: (...) gdy wybija godzina, człowiek nagle zamienia się niepostrzeżenie w hrabinę Połaniecką, by poopowiadać o nas i życzyć nam: Smacznego!

Niezaprzeczalnym atutem tego zbioru felietonów są ilustracje Macieja Sieńczyka, rysownika, ilustratora, autora komiksu „Przygody na bezludnej wyspie” nominowanego w 2013r. do Nagrody Nike. Ilustrował on już kilkakrotnie książki Doroty Masłowskiej, współpracując z wydawnictwem Lampa i Iskra Boża. Stylistyka jego ilustracji wpisuje się świetnie w klimat tego, co pisze Dorota Masłowska, rocznik 1983.

Smacznego!

Justyna Radomińska