Bridget Jones powraca! Jest już kobietą w średnim wieku (a nie trzydziestokilkulatką), wdową (zamiast singielką) i matką z dwójką dzieci, znów zmagającą się samotnie z życiem. Myliłby się jednak ktoś, kto pomyślałby, że jej życie jest teraz ułożone i spokojne. Mimo bowiem upływu lat charakter Bridget się nie zmienił (co nie dziwi), ale (co już dziwne) nie nauczyła się też ona niczego o sobie i wciąż nie umie wyciągać wniosków z własnych doświadczeń (co niezwykle dziwne po dziesięciu latach wspólnego życia z tak poukładanym mężem jak Mark Darcy).

I’m Every Woman

Bohaterka dwóch powieści opublikowanych pod koniec lat dziewięćdziesiątych XX wieku (w Polsce na przełomie tysiąclecia) była ikoniczną postacią pokolenia, z którą utożsamiały się tysiące kobiet trzydziestokilkuletnich, singielek, nie tylko Brytyjek. Dzięki tym książkom jej autorka osiągnęła w końcu sukces komercyjny, przyczyniła się znacznie do rozwoju chick lit (bardzo skrótowo ujmując, jest to literatura dla młodych kobiet) oraz szturmem wdarła się do popkultury, czego efektem były nie tylko ekranizacje obu tomów, ale również całe rzesze pisarek – naśladowczyń i ich postaci podobnych do Bridget, również w ich odmianach narodowych (vide „Dziennik Trójkowej Bridget Jones czyli Brygidy Janowskiej” H. M. Gizy czy „Nigdy w życiu!” M. Grocholi). Panna Jones była nowym typem postaci literackiej, znacznie różniącej się od bohaterek romansów – kobietą o cechach antybohaterki, niezdarną, niezbyt piękną i przeciętnej (mówiąc delikatnie) inteligencji, walczącą ze zbyt energiczną matką, skłonnością do tycia, popadania w nałogi oraz samotnością i upodobaniem do niewłaściwych mężczyzn. Wyróżniały ją poczucie humoru i dystans wobec siebie oraz tzw. urban family, czyli krąg dobrych miejskich przyjaciół, bardzo bliskich i wspierających, pełniących funkcję rodziny. A co słychać u niej po kilkunastu latach?

Don’t Get Me Wrong

Dziennik (bo taką znów formę przybrała historia Bridget) obejmuje tym razem aż dwa lata życia bohaterki – zaczyna się w kwietniu 2013 r., a potem pojawia się reminiscencja i narratorka wraca do wydarzeń z roku poprzedniego, a nawet sprzed kilku lat. Rozciągnięcie w czasie powoduje, że opisanych wydarzeń wydaje się być za dużo i po lekturze niewiele zostaje w głowie. Ponadto pióro Fielding wyraźnie się stępiło – podczas gdy w opisywaniu wydarzeń tragicznych jest całkiem niezła (uroniłam kilka łez podczas lektury), to już sytuacje zamierzone jako komiczne zupełnie mnie nie rozbawiły. Jest to o tyle przykre, że czytając ponownie (po ponad dziesięciu latach) dwie pierwsze książki z panną Jones w roli głównej, ponownie uśmiałam się jak norka. Bridget, mimo wszystkich swoich wad, była tam zabawna, a gafy popełniała tak samo często, jak strzelała niespodziewanie inteligentnymi uwagami czy spostrzeżeniami (której to cechy, nawiasem mówiąc, zupełnie pozbawili bohaterkę realizatorzy ekranizacji kinowej). Tutaj jest już tylko roztrzepana, strzela gafy, a jej humor jest – jak na mój gust – zbyt skatologiczny, a przez to infantylny i niesmaczny, zaś przejawów jej inteligencji nie dojrzymy nawet pod mikroskopem.

Me and Mrs Jones

Poprzednie części przygód bohaterki miały podobną konstrukcję i formę – obie obejmowały rok życia, od Nowego Roku do Sylwestra w pierwszej części, od końca stycznia do drugiej połowy grudnia w drugiej. Każdy wpis (kolejny dzień) zaczynał się swoistą litanią: wagą, liczbą wypalonych papierosów, liczbą wypitych jednostek alkoholu i liczbą spożytych kalorii oraz innymi elementami, zależnie od okoliczności. W trzeciej części jest podobnie, choć papierosy zostały zastąpione tabletkami Nicorette, zaś jednostki alkoholu liczbą osób śledzących bohaterkę na Twitterze lub otrzymanych SMS-ów. I to właśnie jest jedna z niewielu różnic – Bridget zostaje wrzucona w świat, gdzie zmieniły się narzędzia komunikacji międzyludzkich. Próbuje się w nim jakoś odnaleźć, dlatego zamiast (jak w poprzednich częściach) sprawdzać wiadomości nagrane na sekretarce telefonu, co chwila upewnia się, czy nie dostała SMS-ów, e-maili albo czy ktoś nie zaczął jej obserwować na Twitterze lub nie skomentował jej wpisów tamże. Bardzo to ludzkie, aktualne i jakże znajome – kto z nas, sieciowych istot społecznych, nigdy nie miał obsesji sprawdzania telefonu / laptopa / komputera / tabletu w oczekiwaniu na SMS-y / e-maile / wpisy na portalach społecznościowych / komentarze / lajki / liczbę osób obserwujących itd., niech pierwszy rzuci klawiaturą. Oczywiście narzędzie takie czy inne – nieważne – nie przeszkadza bohaterce popełniać kolejnych gaf czy robić rzeczy zabronione przez podręcznik bon tonu (w drugiej części - wypisywanie kartek świątecznych pod wpływem alkoholu) albo przez netykietę, doradców od wizerunku lub zwykły instynkt samozachowawczy (w trzeciej części - pisanie twittów po spożyciu nadmiernych ilości alkoholu).

Crazy in Love

Ogromną zaletą poprzednich tomów dziennika Bridget Jones była jednak (oprócz humoru na wyższym nieco poziomie) bardzo przemyślana konstrukcja, zwięzłość, umiejętne wymieszanie elementów komicznych i dramatycznych w perypetiach miłosnych (ale nie tylko) współczesnej trzydziestolatki z dużego miasta oraz – co najważniejsze – motyw przewodni w postaci inspiracji jedną z powieści Jane Austen. W przypadku „Dziennika Bridget Jones” była to, co oczywiste, „Duma i uprzedzenie”, zaś „W pogoni za rozumem” zawiera, co już nie dla wszystkich jest tak jasne, nawiązania do „Perswazji”. W trzeciej części mamy liczne tropy i aluzje literackie – Bridget znów zaczyna czytać poradniki dotyczące randkowania, również internetowego, zaś dla jej przyjaciół wyrocznią jest Gwyneth Paltrow i jej blog oraz (tak, tak! - niestety) „Pięćdziesiąt twarzy Greya” - ale wszystkie te nawiązania szybko się urywają. Najbardziej czytelną wskazówkę przynosi oryginalny podtytuł książki, czyli

Mad About the Boy

przywodzący na myśl nie tylko znaną piosenkę, ale – co istotniejsze – pewną charakterystyczną reklamę telewizyjną. Szczęśliwi posiadacze w początku lat dziewięćdziesiątych poprzedniego wieku telewizji satelitarnej, a szczególnie ci, którzy odbierali stację MTV, pamiętają zapewne słynną reklamę jeansów Levi’s, w której młody i przystojny mężczyzna wędrował po przedmieściach i, rozebrawszy się tylko do rzeczonych jeansów, wskakiwał do kolejnych basenów przy zamożnych domach (ku zachwycie pań domów) po to, by, dobrze namoczywszy swe spodnie, uzyskać efekt ich skurczenia i doskonałego przylegania do (nieskazitelnej) sylwetki. W tle słychać było wspomnianą piosenkę „Mad About the Boy” z 1932 r., spopularyzowaną przez wykonanie Dinah Washington dwie dekady później. Reklama emitowana dokładnie czterdzieści lat po tym nagraniu przyniosła utworowi kolejną młodość. Całe to skojarzenie nie jest bezpodstawne – w jednej z kluczowych scen młody, trzydziestoletni kochanek głównej bohaterki podczas przyjęcia zrzuca koszulkę i wykonuje pokazowy skok do basenu, ratując pupilka gospodyni i wzbudzając okrzyk zachwytu zgromadzonych kobiet.

Lovin’ You (is easy ‘cause you’re beautiful)

- moglibyśmy stwierdzić za główną bohaterkę, czytając o jej romansie z prawie o połowę młodszym „chłopaczkiem” – młodym, świetnie zbudowanym, bezproblemowym i zawsze sprawnym seksualnie. Mimo że tematy ich rozmów i SMS-ów są żenujące (i zupełnie nie dlatego, że dotyczą seksu) to ten wątek jest zdecydowanie lepiej napisany i bardziej prawdopodobny niż drugi wątek romansowy. Dla mnie ta książka to dobry przykład zgubnego nadmiaru – za dużo wydarzeń, za duży rozrzut emocjonalny, za dużo zbiegów okoliczności, za dużo słów i stron. Autorka z pewnością chciała dobrze, ale przedobrzyła, być może dlatego, iż próbowała osiągnąć niemożliwe – by jej książkę z przyjemnością przeczytały kobiety od lat dwudziestu do sześćdziesięciu. Efekt jest taki, że za duży tu chaos, bohaterka wzbudza raczej politowanie niż sympatię (i nie jest to spowodowane w moim wypadku różnicami metrykalnymi) przez co trudno się z nią identyfikować, a cały ten bigos po lekturze nie zostawia w pamięci żadnych konkretnych scen czy kwestii, jak to było w przypadku poprzednich książek. Uśmiech wzbudziły u mnie tylko zupełnie drugoplanowe postaci i wątki: poczynania pełnej niespożytej energii matki Bridget czy sceny rozmów ekipy filmowej, wymyślającej kuriozalne zmiany w planowej ekranizacji scenariusza głównej bohaterki (czyżby oparte na doświadczeniach autorki powieści?).

Pick Up the Pieces

Z uwagi na to, że znaleźć można zarówno pochlebne, jak i negatywne recenzje książki, zachęcam do lektury i wyrobienia sobie własnej opinii. Przyznam, że ja wolę poprzednie książki o Bridget. Dodam tylko, że ostre recenzje w prasie brytyjskiej, skupiające się zwłaszcza na fakcie uśmiercenia przez autorkę Marka Darcy’ego, męża Bridget, sprawiły, że żadne studio filmowe (nawet te, które wyprodukowały poprzednie filmy oparte na książkach Fielding) nie kupiło na razie praw do ekranizacji. Co ciekawe, w międzyczasie, podczas oczekiwania na powieść, rozpoczęto zdjęcia do filmu „Bridget Jones’s Baby”, opartego na oryginalnym scenariuszu Helen Fielding. W obsadzie filmu znaleźli się Renée Zellweger, Hugh Grant oraz Colin Firth, co sugeruje obecność Marka Darcy’ego w fabule. Na razie zdjęcia przerwano, być może w oczekiwaniu na efekty sprzedaży książki poza UK. Co będzie dalej – zobaczymy.

Jowita Marzec

* Wszystkie (oprócz „Mad About the Boy”) śródtytuły w tekście to tytuły piosenek wykorzystanych na ścieżce dźwiękowej ekranizacji dwóch pierwszych książek o Bridget Jones.

Jowita Marzec