Z kryminałami, tudzież powieściami detektywistycznymi jest zawsze ten problem, że mamy świetny wstęp, następnie kilku interesujących bohaterów, potem długo długo nic, a na koniec około 50 stron tak zabójczej fabuły, że nos prawie dotyka kartek. Cechą charakterystyczną takich produkcji jest prędkość wydawania. Najczęściej rok lub dwa pomiędzy kolejnymi publikacjami danego autora. I nie twierdzę tutaj, że jest to totalne dno - po prostu czasem potrzebna jest jakaś odskocznia od przeciętności. W przypadku "Klubu koneserów zbrodni" autor nie poszedł na łatwiznę i nad książką pracował ponad 5 lat - ale o tym dowiedziałem się już po przeczytaniu ostatniej strony. Jeśli jedna zbrodnia to za mało - nie ma problemu. Tutaj przedstawionych jest ponad dziesięć nierozwiązanych zbrodni najwyższego kalibru tak trudnych, że nawet pan Holmes miałby się nad czym głowić.

Wspólnym elementem spinającym wszystkie 10 przypadków jest tu Towarzystwo Vidocqa. To klub skupiający najlepszych detektywów, kryminologów, lekarzy sądowych i profilerów, na comiesięcznych spotkaniach zajmujących się nierozwiązanymi przez lata sprawami policji z całego świata. Utworzone w 1990 roku przez Williama Fleishera, Richarda Waltera i Franka Bendera początkowo miało stanowić okazję do dyskusji (i zabawy umysłowej) przy obiedzie nad najbardziej zagmatwanymi przypadkami zabójstw. Pech - a może szczęście - chciał, że już w niecały rok po zawiązaniu klubu jego członkowie zajęli się na poważnie i doprowadzili do rozwiązania sprawę o morderstwo, przy okazji oczyszczając z zarzutów niewinnego człowieka.

Klub już jako samo stowarzyszenie jest niezwykły. Skupia dokładnie 82 osoby, a członkostwo w nim jest dożywotnie. Dostać się do Towarzystwa można tylko, jeśli jest wolne miejsce i wszyscy aktualni członkowie zaakceptują nową kandydaturę. Każdy człowiek w tym elitarnym (nie boję się użyć tego słowa) gronie jest mistrzem w swojej dziedzinie - najlepszym specjalistą od śladów na miejscu zbrodni, najbardziej dociekliwym patologiem, wybitnym psychologiem z kilkudziesięcioletnim stażem. Pan Holmes na tym tle wypada co najmniej blado. Dlaczego? Na pewno z kilku powodów. Ale jeden warto podać - nasz Sherlock to postać fikcyjna, a powyższa 'grupka' ludzi jest jak najbardziej realna.
Powalająca dokładność odniesienia w czasie i przestrzeni, mocno odrealniona fabuła, a jednak ostatecznie całkiem prawdziwa. Historia wydaje się być wymysłem świetnego pisarza, a jak się okazuje - napisało ją życie. To główny atut książki. Kolejnym, jest świetne pióro Capuzzo, który niejako umniejszając swoją rolę jako narratora, napisał powieść nie tyle bazującą na prawdziwych wydarzeniach, co pozbawioną elementów fikcyjnych i stanowiącą fabularyzowaną kronikę działalności niezwykłego klubu. Najciekawsze rozwiązywane przypadki umiejętnie przeplatane wydarzeniami dotyczącymi poszczególnych założycieli to świetna mieszanka, która zatrzymała mnie nad lekturą na bite dwa tygodnie.

Stwierdzam, że było warto. Przepraszam parunastu autorów kryminałów, których miałem okazję czytać - pomysły macie świetne, ale wasze powieści wymiękają przy historii Towarzystwa Vidocqa. Lektura obowiązkowa dla każdego miłośnika kryminałów i detektywów.

Robert Fryga