Tak jak pierwsza wydana w Polsce książka pisarki nic nie mówiła o drugiej, tak poprzednie dwie – nic nie mówią o trzeciej. Można się oczywiście doszukiwać podobieństw, bo „Wegetarianka” bez wątpienia była oryginalna, a „Nadchodzi chłopiec” wypełniona po brzegi refleksyjną melancholią, a obie te rzeczy jak ulał pasują do „Białej elegii”, ale na tym cechy wspólne się kończą. Kluczowe różnice zasadzają się na tym, że najnowszy tekst niewiele wspólnego ma z zorganizowaną fabułą. Jest bardzo krótki, liczy niewiele ponad sto stron, a jednak zawiera kilkadziesiąt króciutkich rozdziałów. Każdy z nich to swego rodzaju refleksja, miniaturowy zapisek tego, co przeżywa, co myśli i co czuje autorka. Tworzą one jedną całość, którą spajają dwie rzeczy: tytułowa biel oraz utrata.

Han Kang w „Białej elegii” rzuca czytelnikowi swoiste wyzwanie, zapraszając go do najbardziej intymnego ze światów. Odbiorca towarzyszy pisarce w jej podróży do Polski, gdzie ta często spędza czas przy biurku, próbując przetrawić nieustannie powracającą do niej myśl o starszej siostrze, która zmarła po dwóch godzinach od urodzenia i której nigdy nie poznała. Nieistnienie staje się ważniejsze od istnienia, a cały świat zdaje się pytać, co by było, gdyby tamta dziewczynka przeżyła.

Nazywam tę lekturę wyzwaniem, bo intymność to rzecz najbardziej indywidualna ze wszystkich – i czytelnik musi zdecydować się na zderzenie z prywatnością autorki. A nawet więcej: musi chcieć jej otwartość docenić i takiej otwartości w lekturze poszukiwać, bo to ona stanowi nie tylko największą siłę, ale właściwie jedyną treść tej książki. Gdyby nie ona, byłby to raczej przyczynek do literatury, osobisty materiał, który mógłby stać się bardziej klasyczną fikcją lub odpowiednio rozbudowanym esejem.

I to właśnie jest „Biała elegia”: nie nowy „Nadchodzi chłopiec”, nie nowa ”Wegetarianka”, lecz kolejny zwrot w twórczości Han Kang w zupełnie inną stronę. Takie podejście do literatury, podejście indywidualne, bliższe Maggie Nelson z „Czerwonych fragmentów” (choć zdecydowanie bardziej melancholijne niż u konkretnej w tym wypadku Amerykanki) niż powieściowemu głównemu nurtowi, przebijało z jej prac, szczególnie z tej nagrodzonej Bookerem, ale dopiero tutaj znalazło pełny wyraz. Kto ma ochotę na coś oryginalnego, a jednocześnie bardzo intymnego, ten na ostatniej wydanej w Polsce książce koreańskiej pisarki na pewno się nie zawiedzie.

Bartosz Szczyżański