Jedno z najciekawszych późnych opowiadań Elizy Orzeszkowej — Hekuba, rzadko obecnie przypominane, może być i dziś jeszcze prawdziwą dla wielu, co młodszych zwłaszcza odbiorców literatury, czytelniczą niespodzianką... Hekuba pochodzi z ostatniego okresu twórczości Orzeszkowej, z tomu opowiadań — Gloria victis (planowany przez autorkę tytuł 1863, miał być „skromny i zarazem krwawy", jak pisała w liście do zaprzyjaźnionego krytyka literackiego Aurelego Drogoszewskiego 8 kwietnia 1907 roku). Tom ten zawierał opowiadania powstałe po liberalizacji carskiej cenzury po rewolucyjnym roku 1905 (pierwodruk w czasopismach 1907-1909, wyd. osobne Wilno 1910, i nigdy nie był wznowiony w układzie z tego roku). Pisarka podjęła tutaj, już w sposób może nie całkiem bezpośredni, ale bez bez wcześniej stosowanego ze względów cenzuralnych, głęboko kamuflującego szyfru czy aluzyjnego symbolu (jak choćby mogiła powstańcza w Nad Niemnem), bolesną problematykę ceny powstania styczniowego, próbując odtworzyć klimat tamtego czasu (m. in. wspomnienia o Romualdzie Traugucie i innych autentycznych ówczesnych postaciach), składając zarazem wszystkim powstańcom wielki literacki — „hołd zwyciężonym” w tej beznadziejnie nierównej walce.