Dwa ostatnie dziesięciolecia XIX wieku, z perspektywy dzisiejszych czasów oceniane, stanowią okres w kulturze artystycznej rzadki. Tworzą jeden z momentów wśród metamorfoz sztuki wyjątkowych. Mówi się niekiedy - bez słuszności - że w momencie tym załamuje się wielka, przez wiele stuleci trwająca tradycja, że nagle pewien model sztuki, pewna koncepcja dzieła artystycznego i sama forma artystycznego myślenia ustępują miejsca nieoczekiwanie odmiennym formom, koncepcjom i modelom, które jeśli nawet do końca nie są od razu wypreparowane, zmuszają do poszukiwań mających je w pełni urzeczywistnić, ukazują cele, w dążeniu do których nie sposób się cofnąć.