-
ArtykułyMama poleca: najlepsze książki dla najmłodszych czytelnikówEwa Cieślik19
-
ArtykułyKalendarz wydarzeń literackich: czerwiec 2024Konrad Wrzesiński5
-
ArtykułyWyzwanie czytelnicze Lubimyczytać. Temat na czerwiec 2024Anna Sierant1190
-
ArtykułyCzytamy w długi weekend. 31 maja 2024LubimyCzytać451
Cytaty z tagiem "poniatowski" [4]
[ + Dodaj cytat]Na kilka tygodni przed zerwaniem sejmu 1762 r., bo dnia 30 sierpnia 1762 r. umarł w Rykach Stanisław Poniatowski, ojciec. Żołnierz i przyjaciel Karola XII, opisany przez Woltera, współtwórca historii polskiej w pierwszej połowie wieku XVIII, kasztelan krakowski, czyli pierwszy senator Rzeczypospolitej. Kiedy konał, kazał zawołać stolarza i kazał mu robić trumnę w pokoju położonym nad sypialnią, w której leżał. Wsłuchiwał się w odgłosy młotka tego stolarza i kiedy ich słychać nie było, posyłał robotę nad trumną przyśpieszyć. I w tym wsłuchiwaniu się w młotek klecący trumnę i w tym przyśpieszeniu roboty nad trumną przez ojca ostatniego naszego króla jest coś niezwykle symbolicznego i sugestywnego.
Pod Lipskiem na Elsterze,
zanim zabłyśnie dzień,
co noc się niebu skarży
księcia Józefa cień.
[Poniatowski].
Poniatowski po powrocie ze Szwecji zapewnił sobie start do kariery dzięki korzystnemu ożenkowi z Konstancją Czartoryską, siostrą dwóch ambitnych braci - Michała i Augusta, zdobywających doświadczenie w szkole politycznej feldmarszałka Flemminga. (...) Działalność Poniatowskiego w latach dwudziestych wiąże się z nierozwiązaną, jak dotąd kwestią genezy "Familii" - stronnictwa, które obok Potockich odegrać miało kluczową rolę we wszystkich meandrach polityki polskiej w schyłkowym okresie rządów Augusta II i za panowania jego następcy. Energia i majatek braci Czartoryskich (szczególnie Augusta, który wraz z ręką Zofii z Sieniawskich Denhoffowej, wdowy po Stanisławie Denhoffie, odziedziczył bajeczną fortunę hetmańską) w połączeniu z doświadczeniem politycznym i umiejętnościami politycznymi Poniatowskiego legły u podwalin stronnictwa, wytyczającgo jako cel nadrzędny (program "Familii" kształtował się, rzecz jasna, stopniowo) stworzenie silnego ośrodka politycznego, by w oparciu o klientelę szlachecką i poparcie Wettyna uzyskać dominujacą pozycję wśród innych fakcji magnackich.
... po klęsce tej wycofujący się Napoleon zażądał od księcia Józefa Poniatowskiego, by wzniecił w Polsce przeciw Rosjanom powstanie, wojnę ludową jak za czasów Kościuszki. [...] A Poniatowski odmówił stanowczo. Proszę bardzo, iść za Waszą Cesarską Mością poza granice kraju, zginąć w jakiej Elsterze, choćby z całą armią - to mamy, że tak powiem, w umowie o pracę. Ale stawać tu na czele kosynierów, rzucać lud przeciwko zawodowemu wojsku i niszczyć własny kraj w cudzym strategicznym interesie - tego nawet dla ukochanego cesarza nie zrobię.