Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Logika światowego powodzenia polega na urojeniu; na tej dziwnej pomyłce, że nasza doskonałość zależy od myśli, opinii i poklasku innych ludzi. Dziwne to istnienie, doprawdy, żyć zawsze w wyobraźni kogoś innego, jak gdyby to było jedyne miejsce, gdzie można wreszcie uzyskać rzeczywistość!

Słyszę Cię, mówiącego do mnie: „Dam ci wszystko, czego pragniesz. Poprowadzę cię w samotność, poprowadzę cię drogą, której nie potrafisz absolutnie zrozumieć, bo chcę, żeby to była droga najkrótsza.

Wszystkie rzeczy wokoło ciebie uzbroją się przeciwko tobie, aby się wyrzec ciebie, aby cię ranić, aby ci sprawić ból, a przez to doprowadzić cię do osamotnienia.

Ich wrogość sprawi, że pozostaniesz wkrótce sam. Wyrzucą cię precz, opuszczą cię, odrzekną się ciebie i będziesz samotny. Wszystko, co cię dotknie, będzie cię palić i z bólu będziesz cofał twoją rękę, aż oddalisz się od wszystkich rzeczy stworzonych.

Wtedy znajdziesz się zupełnie sam.

Nie pytaj, kiedy ani gdzie, ani jak się to stanie. Czy na jakiejś górze, czy w więzieniu, czy na pustyni, czy w obozie koncentracyjnym, czy w szpitalu, czy też w Gethsemani.

To nie ma znaczenia.

Nie pytaj mnie więc, bo i tak ci nie odpowiem. Nie będziesz wiedział, dopóki się tam nie znajdziesz.
Zakosztujesz prawdziwej samotności mojej męki i mojego ubóstwa i poprowadzę cię na wyżyny mojej radości; umrzesz we Mnie i odnajdziesz wszystkie rzeczy w głębi Mojego Miłosierdzia, które stworzyło cię w tym celu i prowadziło cię z Prades na Bermudy, do St. Antonin, do Oakham, do Londynu, do Cambridge, do Rzymu, do New Yorku, do Columbii, do parafii Corpus Christi, do św. Bonawentury i do cysterskiego opactwa ubogich mnichów pracujących w Gethsemani: abyś mógł stać się bratem Boga i nauczyć się poznawać Chrystusa ludzi wypalonych płomieniem".

Sit finis libri, non finis quaerendi (Niech będzie koniec książki, nie koniec szukania).

Wierzyć w cierpienie - to objaw pychy; ale cierpieć i wierzyć w Boga - to akt pokory. Bo pycha może nam wmawiać, że mamy dość siły, żeby znieść cierpienie, że ono jest dobre, ponieważ sami jesteśmy dobrzy. Ale pokora mówi nam, że ono jest złem, którego w naszym życiu zawsze możemy się spodziewać, gdyż w nas samych tkwi zło.

Na nic się nie przyda człowiekowi pozyskać cały świat, jeśliby miał utracić własną duszę (…).

Szatan nie jest głupcem. Może doprowadzić ludzi do takich uczuć wobec nieba, jakie powinni mieć wobec piekła. Może wzbudzić w nich taką obawę łaski, jakiej wcale nie odczuwają wobec grzechu. A dokonuje tego nie światłem, lecz ciemnością, nie tym, co rzeczywiste, ale cieniem, nie jasnością i treścią, ale marzeniami i tworami psychozy. A ludzie wykazują taką słabość intelektualną, że lada zimny deszcz wystarcza, aby przeszkodzić im w znalezieniu prawdy o jakiej bądź sprawie.

Cierpienie może więc być ofiarowane Bogu tylko przez człowieka wierzącego, że Jezus żyje. Bo samą istotą chrześcijaństwa jest stawianie czoła cierpieniu i śmierci, nie dlatego, aby one były dobre i same w sobie stanowiły jakąś wartość, ale dlatego, że zmartwychwstanie Chrystusa zmieniło całe ich znaczenie.

Gdyby to, co ludzie powszechnie uważają za pewnik, było prawdą - gdyby do szczęścia wystarczyło nam wszystko zagarnąć, wszystko zobaczyć, przeżyć wszystkie doświadczenia i potem móc o nich mówić, mógłbym być bardzo szczęśliwym człowiekiem, rodzajem duchowego milionera, i to od kolebki do dnia dzisiejszego.

Zazdrość i nienawiść chciałaby przebić mieczem naszego bliźniego, lecz ostrze może go dosięgnąć dopiero po przejściu przez nasze własne ciało.

(parafraza słów św. Augustyna).

(...) Zamiast dostrzec Chrystusa cierpiącego w swoich członkach i przyjść z pomocą Temu, który rzekł: „Cokolwiek uczyniliście najmniejszemu z moich braci, Mnie uczyniliście”, wolimy trwać w naszej własnej wygodzie. Odwracamy wzrok od tego widoku, bo on wzbudza w nas uczucie niepokoju. Taki zalew brudu przyprawia nas o mdłości, a nigdy nie przychodzi nam na myśl, że jesteśmy po części za niego odpowiedzialni.

Aby zostać świętym, trzeba jedynie naprawdę chcieć nim być. Czy nie wierzysz, że Bóg uczyni cię tym, do czego cię stworzył, jeśli tylko Mu na to pozwolisz? Wszystko, co ty masz do zrobienia, to tego pragnąć.

Ludzie zdają się myśleć, że tak liczne wojny są dowodem, iż żaden miłosierny Bóg nie istnieje. Ale przeciwnie, rozważcie, jak to się dzieje, że pomimo wieków grzechu, chciwości, rozpusty, okrucieństwa, nienawiści, zachłanności, przemocy i niesprawiedliwości, zrodzonych i wyhodowanych przez wolne wole ludzi, rasa ludzka może jednak powstawać na nowo i wciąż jeszcze produkować mężczyzn i kobiety, którzy przezwyciężają zło dobrem, nienawiść miłością, chciwość miłosierdziem, rozpustę i okrucieństwo świętością. Jakże byłoby to możliwe bez miłosiernej miłości Boga, wylewającego na nas swoją łaskę?

Nie ten jest bogaczem, kto potrzebuje wielu rzeczy, lecz ten, kto nie potrzebuje niczego (za Filoksenosem).

Życie duszy nie polega na wiedzy ani na świadomości, jest miłością, ponieważ miłość jest aktem jej najwyższej władzy, to jest woli, poprzez którą człowiek rzeczywiście łączy się z ostatecznym celem wszystkich swoich dążeń - przez którą człowiek jednoczy się z Bogiem.

(...) Jeśli się pomodliłem wtedy za ojca, to prawdopodobnie na skutek jednego z tych ślepych, półinstynktownych odruchów natury, które w chwilach przełomowych pojawiają się nawet u ateistów, a chociaż nie są, ściśle biorąc, dowodem istnienia Boga, to jednak wykazują, że potrzeba wielbienia, uznawania Go jest czymś głęboko wyrytym w naszej zależnej naturze i czymś wprost nieodłącznym od naszej istoty.

Świat należał do mnie - i cóż z tego? Robiłem, co mi się tylko podobało, i zamiast być pełen szczęścia i zadowolenia, czułem się przygnębiony. Miłość rozkoszy z samej swej natury jest skazana na porażkę i musi się skończyć na poczuciu zawodu. Ale w tym dziwnym okresie byłem jednym z ostatnich ludzi, którzy daliby się przekonać mądrości św. Jana od Krzyża.

Prawdziwym sensem naszego życia jest rozwinąć się w ludzi, którzy naprawdę kochają Boga i promieniują miłością.

Doświadczenie tajemnic Chrystusa oznacza po prostu uświadomienie sobie w samej głębi naszego bytu, że Bóg wybrał nas i umiłował na całą wieczność, że naprawdę jesteśmy Jego dziećmi i naprawdę łączy nas z Nim osobista więź - słowem, uświadomienie sobie rzeczywistej obecności Boga w naszym życiu.

Święty nie jest człowiekem, który przyjmuje cierpienie, ponieważ je lubi i głosi to upodobanie przed Bogiem i ludźmi, aby za to pozyskać wielką nagrodę. On nienawidzi go tak samo jak każdy z nas, tyllko tak kocha Chrystusa, chociaż Go nie może ogladać, że pozwala na wypróbowanie tej miłości każdym rodzajem cierpienia. Robi to nie dlatego, żeby uważał je za jakieś szczególne osiągnięcie, ale ponieważ żąda tego miłość Chrystusowa, wypełniająca jego serce.

Grzech uderza w sam rdzeń naszej osobowości. Niszczy tę rzeczywistość, od której zależy nasz prawdziwy charakter, nasza tożsamość i nasze szczęście: zasadnicze, podstawowe skierowanie całej naszej istoty ku Bogu. Zostaliśmy stworzeni, aby chcieć, czego On chce, poznać to, co On zna, i kochać to, co On kocha. A istotą grzechu jest wola robienia tego, czego Bóg nie chce, poznania tego, czego On nie zna, i kochania tego, co Mu jest przeciwne. Każdy grzech jest grzechem przeciwko prawdzie, przeciw posłuszeństwu i przeciw miłości. A we wszystkich tych trzech dziedzinach grzech okazuje się także niesprawiedliwością, krzywdą wyrządzoną nie tylko Bogu, ale przede wszystkim nam samym.

Są ludzie, którzy wierzą w samoistną moc i wartość cierpienia. Ale ich wiara jest iluzją. Ono nie posiada własnej wartości i mocy. Ma wartość jedynie jako test, jako próba wiary.

(...) bez względu na to, kim jesteś i czym jesteś, zawsze jesteś powołany do szczytów doskonałości. Jesteś powołany do głębokiego życia wewnętrznego, może nawet do modlitwy mistycznej i do przekazywania innym owoców swej kontemplacji. A jeśli nie możesz przekazywać ich słowem, czyń to przykładem.

Jedynym celem medytacji jest pogłębienie świadomości tej podstawowej więzi stworzenia ze Stwórcą, grzesznika z Odkupicielem.

Katolicy wierzą powszechnie, że Bóg, obiecując wysłuchać nasze modlitwy, nie obiecuje przez to dać nam dokładnie to, o co prosimy. Ale zawsze możemy mieć pewność, że jeśli nam tego nie daje, to dlatego, że chce nam dać w zamian coś dużo lepszego.

Nie ma rozwijającego się kwiatu ani padającego w ziemię ziarna, ani kłosu pszenicy chwiejącego się u końca swojej łodygi na wietrze, które nie wykazywałoby nam i nie głosiły całemu światu wielkości i miłosierdzia Boga.
Nie ma też dobrego i szlachetnego uczynku ani aktu poświęcenia, nie ma słowa pokoju i łagodności, nie ma modlitwy dziecka, które nie śpiewałoby hymnów pochwalnych Bogu przed Jego tronem i przed oczyma i obliczem ludzi.

Nikt nie idzie do nieba sam i w oderwaniu od innych.

Jak do tego doszło, że nasze wygodnie urządzone społeczeństwo utraciło zmysł mówienia prawdy? Życie stało się tak łatwe, że sądzimy, iż można się już bez niej obejść (...) cały świat nauczył się urągać prawdomówności albo też ją zupełnie pomijać. Połowa cywilizowanej ludzkości utrzymuje się z mówienia kłamstw. Anonse, propaganda i wszystkie inne środki reklamy przyzwyczaiły ludzi do tego, że można mówić, co się chce, byle rzecz brzmiała choć trochę prawdopodobnie i wzbudzała jakiś płytki emocjonalny oddźwięk.

Nie należy zaniedbywać estetycznego aspektu życia modlitwy, zwłaszcza dzisiaj, kiedy w sztuce sakralnej z trudem wydobywamy się z ery brzydoty i spustoszenia, wynikającej po części z manichejskiej postawy wobec naturalnego piękna, po części zaś z powodu racjonalistycznego lekceważenia rzeczy zmysłowych.

Nieskończony Bóg nie ma granic i nasz umysł nie może nakładać ograniczeń ani na Niego samego, ani na Jego miłość. Jego obecność jest zatem „uchwytna” w powszechnej świadomości miłującej wiary, „urzeczywistnia się”, lecz nie może być – jak próbka pod mikroskopem – dokładnie i naukowo poznana. Jego obecność nie może być zweryfikowana, jak weryfikuje się doświadczenie w laboratorium. A jednak może ona być urzeczywistniana duchowo tak długo, jak długo nie usiłujemy jej sprawdzić. Gdy tylko próbujemy sprawdzić duchową obecność jako przedmiot ścisłej wiedzy, Bóg wymyka się nam.

Medytacja nie jest wyłącznie intelektualnym wysiłkiem zmierzającym do opanowania pewnych „pojęć o Bogu” ani nawet do wtłoczenia w nasz umysł tajemnic wiary katolickiej. Pojęciowa wiedza o prawdach religijnych zajmuje w naszym życiu określone miejsce, i jest to miejsce ważne. Studia odgrywają istotną rolę w życiu modlitwy. Życie duchowe potrzebuje bowiem mocnych podstaw intelektualnych. Życiu medytacji winno zatem zawsze towarzyszyć studium teologii. Jednak sama medytacja nie jest ani „studiowaniem”, ani żadnym innym czysto intelektualnym zajęciem. Celem medytacji nie jest zdobycie czy pogłębienie obiektywnej i spekulatywnej wiedzy o Bogu, a także prawdy przez Niego objawionej.

Jeśli będziesz upierać się przy byciu kimś, kim nie jesteś, to nie okażesz pokory. Jest to jak powiedzenie, że wiesz lepiej niż Bóg, kim jesteś i kim być powinieneś. Jak możesz oczekiwać, że dotrzesz do celu podróży, jeśli podążasz drogą do cudzego miasta? Jak możesz oczekiwać, że osiągniesz doskonałość, jeśli wiedziesz cudze życie? Świętość innego człowieka nigdy nie będzie twoja; musisz mieć pokorę, aby wypracować własne zbawienie, w mroku, w którym jesteś absolutnie sam...".