„Za horyzont” to ostatnia już część trylogii Andrieja Diakowa, wydanej pod szyldem Uniwersum Metro 2033. Autor ponownie stawia przed swoimi bohaterami śmiertelnie niebezpieczne wyzwania, z tomu na tom stopniując znaczenie kolejnych ich wyczynów. Tym razem od wyników ich misji zależeć ma już nie tylko życie i bezpieczeństwo ich samych, ani mieszkańców metra w Petersburgu, rezydentów Edenu, czy rozbitków z platformy wiertniczej Babel. Stawka jest znacznie wyższa, bowiem jeśli zdołają odnaleźć mityczny Alfejos, być może uda się wyprzeć z powierzchni Ziemi skażenie promieniowaniem i przywrócić dawną równowagę w naturze. Do wykonania zadania Diakow wyznaczył drużynę będącą zbieraniną skrajnie różnych charakterów - u boku Tarana i Gleba, na wyprawę wyrusza niezastąpiony Dym, sprytna i rezolutna Aurora, stary, choć wciąż sprawny Migałycz, tchórzliwy Indianin i topiący swe smutki w alkoholu Bezbożnik.

Bohaterowie, których czytelnik poznać mógł już w poprzednim tomie. tym razem grają równie istotne role jak podstawowa dwójka - Taran i jego przybrany syn Gleb. Każdy z członków wyprawy zdaje się ważnym elementem drużyny, każdemu autor poświęca porównywalnie dużą uwagę. Dzięki temu można zaobserwować rozwój warsztatu pisarskiego Diakowa, w odniesieniu do pierwszego tomu trylogii. Tam także drużyna bohaterów była liczna, a jednak różnica między Taranem i Glebem a resztą towarzyszy była bardziej zauważalna, autor mocniej eksponował podstawową dwójkę - Stalkera i przybranego syna, pozostawiając drobny niedosyt w kwestii kreacji pozostałych postaci.

Niezmienny pozostał mroczny klimat powieści - z tym Andriej Diakow radził sobie świetnie już w „Do światła” i tak też pozostało w przypadku drugiego i trzeciego tomu serii. „Za horyzont” to bardzo malowniczy obraz świata po katastrofie - tym razem sporego jego kawałka, nieograniczonego już do petersburskiego metra i najbliższych okolic miasta. Na swej drodze bohaterowie trafią do miejsc dotkniętych różnymi klęskami - odnajdą napromieniowany las, miasto opanowane przez istoty o nadnaturalnych zdolnościach, czy też obszary zniszczone przez broń biologiczną. Autor, dzięki przeniesieniu akcji poza Piter, mógł dowolnie puścić wodzy fantazji - i zrobił to z całkiem dobrym rezultatem. Szkoda tylko, że zakończenie historii na kilometr zawiewa kiczem. Mimo wszystko jednak, nie można mieć tego za złe autorowi - wygląda po prostu na to, że chciał zostawić sobie otwartą furtkę do kontynuacji powieści.

Wydawnictwo Insignis postawiło na wydanie całej trylogii w jednym ciągu, pomimo tego, iż w rosyjskiej serii Uniwersum Metro 2033 pomiędzy poszczególnymi książkami Diakowa znalazło się sporo tytułów innych autorów. Niestety, chociaż po pierwszych dwóch częściach serii nie dało się tego odczuć, tym razem brak znajomości tych pozycji może czytelnikowi trochę doskwierać - w tekście kilkukrotnie pojawiają się odniesienia do dotąd jeszcze nie wydanych u nas tomów „Uniwersum” napisanych przez innych autorów. Na szczęście nie przeszkadza to w odbiorze głównego wątku, ale być może mogłoby to nadać lekturze trochę dodatkowego smaku.

„Za horyzont” trzyma poziom poprzednich serii i całkiem zgrabnie zwieńcza tę trzytomową opowieść. Chociaż zakończenie pozostawia trochę do życzenia, to lektura całości jest przyjemna, dynamiczna i w gruncie rzeczy satysfakcjonująca. Dla fanów Metro 2033 i postapokalipsy, trylogia Diakowa to pozycja obowiązkowa, którą świadomie polecam.

Paweł Kukliński