Baśnie to opowieści fantastyczne czerpane zazwyczaj z miejscowego folkloru, zabarwione moralizującą puentą autora. Gdy jednak na literacką scenę wchodzi Tolkien, należy się spodziewać nauk moralizatorskich, pouczeń i wskazówek, które zostaną zapamiętane na długie miesiące, a nawet lata. Książka jest zbiorem kilku baśni oraz wywodów intelektualnych autora na ich temat. Tym ostatnim poświęcił aż jedną piątą całej powierzchni dzieła, więc zapaleni słuchacze filozoficznych wykładowców powinni być zachwyceni i wniebowzięci. Autor bowiem przedstawia swoje wyobrażenia na temat definicji „baśni”, jej etymologii, pierwszych wykorzystań w literaturze, a nawet wytyka błędy innym autorom, którzy „zbezcześcili” dobre imię tego gatunku literackiego. Jego rozważania czyta się z powagą, mając wrażenie, że uczestniczy się w niezwykłym, pełnym magii sympozjum naukowym. Niestety jednak, wykłady mają jedną, dość znaczącą wadę – potrafią być nudne. I Tolkienowi również nie do końca udało się w pełni zaabsorbować uwagę czytelnika, który potrafił przenieść się myślami do „Krainy Osobistych Problemów i Rozmyślań”, po czym zdać sobie sprawę, że przeczytał dwie kolejne kartki i nie miał o tym pojęcia.

Baśnie zostały wykreowane tak, aby dzieci mogły identyfikować się i przeżywać przygody na równi z bohaterami opowieści. Kibicują Łazikowi (piesek zamieniony w zabawkę) w jego fantastycznych i pełnych niebezpieczeństw przygodach, wieśniakowi, który zdołał pokonać górskiego trolla i przechytrzyć olbrzymiego smoka oraz innym bohaterom, którzy pojawiają się na kolejnych paginach czytadełka. Co ciekawe, autor nie zapomniał o fanach swojego największego i najbardziej rozpoznawalnego cyklu – „Władcy Pierścieni”. Książka bowiem posiada kilka historii napisanych przez słynnych hobbitów – Sama i Froda (tego drugiego tylko w domyśle). Opowieści te pozwalają wrócić choćby na chwilę do cudownego Śródziemia, gdzie wszystko jest tak cudownie nieprawdopodobne, że chciałoby się wydzierżawić choćby kilka skrawków tej magicznej ziemi. Książka kończy się wspaniałą baśnią, która jednak jest skierowana do bardziej dojrzałych odbiorców. Skłania bowiem do rozważań nad sensem życia i nakłania do bardziej altruistycznych czynów. To właśnie ta historia wywarła na mnie największe wrażenie i wpływ, przez co stałem się trochę lepszym człowiekiem. Minusem książki jest jej „wstęp”, gdyż streszcza każdą baśń z osobna, przez co czytelnik wie (lub domyśla się), jak skończy się dana opowiastka. Radzę zatem przeczytać słowo wstępu na sam koniec, aby nie popsuć sobie zabawy, płynącej z baśniowego świata Tolkiena.

Książka jest lekka i przyjemna w odbiorze. Doskonale nadaje się na dobranocki dla dzieci, a dorośli znajdą w nich cudowny powrót do przeszłości. Świat, z którego nie chce się wracać.           

Damian Hejmanowski