„Atlas…” proponuje kilka podziałów zgromadzonego materiału: chronologiczny, związany ze znanymi regionami oraz bezpośrednio odnoszący się do powieści Tolkiena. Autorka przygotowała sześć głównych rodzajów map: mapy fizyczne, polityczne i ukazujące migracje, plany bitew, trasy wędrówek bohaterów oraz plany miejsc, takich jak miasta czy siedziby. Do tego dochodzą mapy tematyczne, obejmujące ukształtowanie terenu, klimat, roślinność, zaludnienie i języki. Każdej z nich towarzyszy obszerny (jak na atlas) opis. Poza samym Śródziemiem autorka przedstawia najważniejsze miejsca Valinoru i Númenoru oraz ich krótką historię.

Zarówno „Hobbit”, jak i „Władca Pierścieni” są powieściami drogi, dlatego trudno podążać za bohaterami bez pomocy w postaci mapy. Mapy z „Atlasu Śródziemia” są o wiele bardziej szczegółowe niż ta zamieszczona w powieściach i zwracają uwagę na trasy poszczególnych bohaterów i przemieszczanie się wojsk podczas bitew. To znakomita pomoc wizualna, pozwalająca zrozumieć chronologię i przebieg wydarzeń o wiele lepiej niż książkowe opisy.

Nie sposób czytać „Atlasu Śródziemia” bez rosnącego podziwu dla Tolkiena, który stworzył tak rozległy i szczegółowy, a równocześnie geograficznie „logiczny” świat, a także bez podziwu dla autorki za odtworzenie go na mapach, poprzedzone drobiazgowymi analizami. Dzięki mapom możemy podziwiać „wewnętrzną spójność cechującą rzeczywistość” Tolkiena. Trzeba tylko mieć na uwadze prawdopodobne skutki uboczne lektury: niepohamowaną potrzebę ponownego sięgnięcia po „Hobbita” i „Władcę Pierścieni”, a następnie obejrzenia ich ekranizacji. Oczywiście tym razem z „Atlasem Śródziemia” pod ręką.

Agnieszka Kruk