„Boska Komedia” to dzieło, które znają bądź kojarzą chyba wszyscy. Nowy przekład Jarosława Mikołajewskiego może okazać się natomiast idealnym pretekstem, żeby do niego jeszcze raz powrócić i zasmakować w pięknym słowie. Tym bardziej że autor w przedmowie przyznaje, iż pracował nad tłumaczeniem ponad trzydzieści lat.

Refleksja nad nowym wydaniem będzie więc siłą rzeczy związana z rozważaniami nad trudem pracy tłumacza. Mikołajewski wyjaśnia: „Pomyślałem, że najbardziej lojalne wobec Dantego będzie oddanie go dosłownie. Postanowiłem, że nie będę przejmować się tzw. urodą tekstu, a będę szukać najdokładniejszych odpowiedników słów. Żeby nie uczytelniać tekstu na siłę, żeby był taki jak u Dantego, ograniczyłem też wszystkie inwersje – w ramach każdego wersu chciałem zachować ten sam zestaw słów, co w oryginale. Ten przekład wymagał ode mnie bardzo swoistego kunsztu – kunsztu rezygnacji z urody tekstu”.

To arcydzieło włoskiej literatury powstało w latach 1308-1321, czyli jego lektura to prawdziwa podróż w czasie. Poemat miał być hołdem dla zmarłej ukochanej — Beatrycze i opiewać fanta styczką wędrówkę poety po zaświatach. Podróż przez Piekło, Czyściec i Niebo po kilkuset latach nadal zachwyca swoją złożonością, bogactwem formy i treści. Wymaga od czytelnika ogromnego skupienia i cichej, pełnej rozwagi kontemplacji nad pięknem słowa.

W naszym języku potocznym funkcjonuje określenie „dantejskie sceny”. Kiedy mierzymy się z tekstem włoskiego mistrza, szczególnie z jego wizją Piekła, uświadamiamy sobie, jak bardzo jest ono trafne. Poeta nie szczęści nam bowiem opisów okrucieństw, jakim poddane zostają nieszczęsne dusze potępionych. Opisuje ich szczegóły bezwstydnie i dosadnie, nawet dla czytelnika oswojonego z podobnymi obrazami.

„Boska komedia”, podzielona na 100 części, to jednak przede wszystkim poemat w zachwycająco precyzyjny sposób ukazujący wędrówkę przez boskie uniwersum. Profesor Maślanka-Soro stwierdza, że: „Celem tej podróży jest najpierw poznanie losów potępionych i ogólnie poznanie zła, ale po to, by je odrzucić, a następnie oczyścić się ze skłonności do grzechów”.

Tylko Biblia doczekała się większej ilości przekładów niż dzieło Dantego. Być może większe kontrowersje wzbudza obecnie nowy przekład „Ani z Zielonego Wzgórza”, ale chciałabym bardzo, żeby w powyższym zamieszaniu nowy przekład Jarosława Mikołajewskiego nie przemknął niezauważony.

Ewa Szymczak