W tak idealnych warunkach sukces mógł odnieść każdy, kto wykazywał się hartem ducha, pracowitością, przenikliwością i zawziętością. Nic więc dziwnego, że kariera Benjamina Franklina potoczyła się w wielu bardzo zaskakujących kierunkach. Najpierw wykazał się jako drukarz, następnie przyczynił się do rozwoju elektryczności, aby u schyłku życia dał się zapamiętać, jako ojciec założyciel Stanów Zjednoczonych i cierpliwy dyplomata na francuskim dworze. Tak nietypowa mieszanka mocno zaintrygowała Waltera Isaacsona, który po raz kolejny udowodnił, że jest jednym z najwybitniejszych żyjących biografów.

Jeżeli czytaliście już jakąkolwiek biografię Isaacsona, to wiecie, że autor lubuje się w pewnym określonym typie człowieka. Przede wszystkim fascynują go ludzie wszechstronni, ciekawi świata, a także odważni. Inaczej mówiąc, chodzi o osobników przejawiających iście renesansowe cechy charakteru. Franklin rzecz jasna takie przymioty posiadał. Autor więc z wielką skrupulatnością przedstawia nam, w jaki sposób doszło do ujarzmienia piorunów, powstania Deklaracji Niepodległości czy zawarcia pokoju francusko-amerykańskiego. Jednakże sporo miejsca poświęcił również życiu rodzinnemu Franklina, które z całą pewnością łatwe nie było. Wynalazca był dosyć szorstki w obyciu wobec swoich najbliższych, jednocześnie będąc bardzo miłym i wyrozumiałym dla obcych.

Jednak to nie jest tak, że Franklin od razu przejawiał wszelkie cechy wybitności. Jak to zwykle bywa, charakter tego genialnego naukowca kształtował się poprzez pracę, popełniane błędy oraz przeróżne inspiracje. Autor wielokrotnie zwraca uwagę na spryt i przenikliwość Franklina, który zdecydowanie był panem swojego życia. Wynalazca zawsze i wszędzie dążył do osiągnięcia sukcesu, jednocześnie starając się zrobić coś dobrego dla społeczeństwa (współzałożył straż pożarną), ale i dla siebie (stworzył pierwsze okulary dwuogniskowe). Isaacson przytacza również porady Franklina (słynne cnoty), które ukształtowały poglądy wielu przyszłych amerykańskich pokoleń.

Książka jednak opowiada nie tylko o Franklinie, ale i czasach, w których żył. Możemy więc się sporo dowiedzieć o amerykańskich nastrojach w przededniu wojny o niepodległości, próbie pogodzenia różnych koncepcji związanych z kształtowaniem nowego państwa, a także przyjrzeć się tajnikom dyplomacji. Tym samym – pośrednio – dowiemy się też sporo o współczesnym świecie i zawiłych relacjach z Francją i Wielką Brytanią.

Spuścizna Franklina jest większa, niż nam się wydaje. Dlaczego? Otóż można śmiało napisać, że był pierwszym amerykańskim celebrytą. Jego bogata i pełna sukcesów kariera przysporzyła mu wielu fanów (wrogów w sumie też). Isaacson rzecz jasna przytacza argumenty obu stron, ale sam fakt napisania biografii sytuuje go wśród zwolenników Franklina. I ta pasja podczas lektury się udziela.

„Benjamin Franklin” to naprawdę rewelacyjna biografia. Franklin w Polsce kojarzy się wyłącznie z piorunami i studolarowymi banknotami. Dzięki książce Isaacsona mamy więc okazję, aby dowiedzieć się czegoś więcej i wyrobić sobie własne zdanie o autorze tzw. Trzynastu Cnót. No, chyba że jesteście antyszczepionkowcami. Wtedy możecie się trochę zaskoczyć, że już w XVIII-wieku nawoływano do szczepień. Ale dla całej reszty czas spędzony z tą pozycją stratą czasu zdecydowanie nie będzie.

Michał Wnuk