Jeanne dopiero u schyłku życia ma odwagę, aby spojrzeć na swoją historię z dystansu. Pomaga jej w tym nieubłaganie upływający czas. Zdążyła pożegnać już wielu przyjaciół i pewnie czuje, że jej czas też niebawem dobiegnie końca. Może właśnie ta świadomość powoduje, że baczniej obserwuje wszystko, co ją otacza. Uważnie przygląda się codziennie mijanym osobom, nie chce niczego przeoczyć z chwil, które jej pozostały. Zmysł doskonałej obserwatorki, przed którą żaden szczegół nie umknie niezauważony, pozwala jej pasjami podpatrywać tajemniczą kasjerkę Gordanę i snuć opowieść o jej życiu. Obiekt obserwacji jest wymagający, Gordana potrafi być bowiem niezwykle oszczędna w okazywaniu uczuć i nastrojów, ale dzięki temu Jeanne ma większe pole do popisu. Rozmyślając o możliwych kolejach losu tajemniczej kasjerki, pewnie niełatwych, skoro żyje samotnie w obcym kraju, Jeanne nabiera odwagi, aby zmierzyć się z tym, czego sama doświadczyła.

Straciła człowieka, który przez wiele lat nadawał sens jej życiu. Mimo braku zgody rodziny na to uczucie była z nim szczęśliwa, dopóki niespodziewanie nie odszedł, z dnia na dzień, bez słowa wyjaśnienia. Nigdy nie dowiedziała się, dlaczego. Dzieląc życie na przed i po tym zdarzeniu, zapomina o tu i teraz. Dopiero po wielu latach zaczyna rozumieć, że nie można żyć samą przeszłością, jak i zupełnie wymazać jej z pamięci. Tylko pogodzenie się z tym, co było, zapewnia właściwą równowagę. Zgromadzone doświadczenia stają się zasobami, z których można czerpać siłę, przywołując nie tylko miłe wspomnienia, ale również pamięć o trudnościach, które udało się przezwyciężyć.

Tego procesu przywracania harmonii nie można przyspieszyć, pojawiają się myśli i słowa, które potrzebują czasu, by zakiełkować i wybrzmieć. Zupełnie jak w zastosowanej w książce oryginalnej narracji, słowa płyną nieskrępowanie, jedne płynnie przeplatają się z cudzymi, tak że nie sposób odróżnić, gdzie kończą się poglądy bohaterki a zaczynają zasłyszane przez nią plotki, opinie innych. Ten sposób snucia opowieści niesłychanie wciąga, mamy wrażenie, jakbyśmy jej nie czytali, tylko słuchali, w odpowiednim tempie, jak gdyby słowa nie istniały tylko na kartach książki, ale żyły, rozbrzmiewały w naszych uszach. Autorka potrafi ze strzępów informacji, banalnych sytuacji wycisnąć samą esencję, w dodatku czyni to w przepięknym stylu.

Monika Kurek