Słowa spoczywają niczym monety na dnie studni i pobłyskują, kiedy ktoś ma napisać opowieść, ze wstępem, rozwinięciem i zakończeniem. To może być historia o ludziach, o języku, o kraju, historia, która może być prawdziwa, fałszywa lub pełna upiększeń; historia o historii.

Szwecja to kraj – wbrew pozorom – dość silnie obecny w świadomości Polaków. Jest tak przede wszystkim za sprawą potopu szwedzkiego. Wojna opisana przez Henryka Sienkiewicza w „Potopie”, ze słynnym epizodem obrony Jasnej Góry, jest bez wątpienia znana każdemu, kto choć w minimalnym stopniu interesuje się historią Polski. Wspomnijmy jeszcze, że trzech kolejnych królów elekcyjnych pochodziło ze szwedzkiej dynastii Wazów.

Obecnie – tak jest w moim przypadku – Szwecja kojarzy się przede wszystkim ze świetnymi kryminałami. Camilla Läckberg czy Stieg Larsson to pisarze znani każdemu miłośnikowi dobrej literatury. Sam należę do grona fanów ich twórczości.

Właśnie dlatego zdecydowałem się na lekturę książki pod tytułem „Made In Sweden. 60 słów, które stworzyły naród”. Ukazała się ona nakładem wydawnictwa Wielka Litera. Jej autorką jest Elisabeth Åsbrink, znana między innymi z książki „W Lesie Wiedeńskim wciąż szumią drzewa”. Jest laureatką Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego.

W swojej nowej publikacji opowiada o Szwecji. Pisze o tym, jakie wydarzenia ukształtowały współczesny kraj. Opowiada o ludziach, którzy odcisnęli mocne piętno na historii Szwecji. Lektura przynosi wiele ciekawych i zaskakujących informacji.

Dzisiejsza Szwecja jawi się nam jako kraj bardzo zamożny i niezwykle liberalny. Może więc zaskakiwać fakt, że w latach 70. XX wieku obowiązywał tam całkowity zakaz aborcji, a Szwedki przyjeżdżały na te zabiegi do Polski Ludowej.

Autorka pisze także o żmudnym dochodzeniu do mitycznego szwedzkiego dobrobytu. Czytamy o budowie nowych mieszkań, o „domach ludu” czy „osobistym numerze identyfikacyjnym”.

Elisabeth Åsbrink nie ucieka także od tematów trudnych, kontrowersyjnych i wstydliwych dla Szwecji i samych Szwedów. Należą do nich m.in. postawa kraju podczas II wojny światowej czy postać twórcy słynnej sieci sklepów IKEA.

Przekonujemy się, jak żmudne drogi prowadziły do ochrony dzieci czy przyznania praw kobietom.

Czy czegoś mi w tej książce zabrakło? Tak – właśnie rozdziału poświęconego świetnej szwedzkiej literaturze. Wszak wielu pisarzy jest znanych na całym świecie, a określenie „kryminał w szwedzkim stylu” stało się już synonimem świetnej powieści. Szkoda, że autorka nie wspomniała o tym w swojej publikacji. Wszak Camilla Läckberg czy Stieg Larsson są jak najbardziej made In Sweden.

Wspomnę jeszcze o tym, że Åsbrink nie kryje swojej sympatii do bardzo liberalnych poglądów w kwestii seksualności, religii czy spraw obyczajowych. Niektóre rozdziały są więc bardzo „przechylone w lewo”. Miejmy to na uwadze podczas lektury.

Lekturę książki polecam miłośnikom reportaży oraz tym, którzy chcą poznać wiele ciekawostek z historii Szwecji.

Wojciech Sobański