– I choć nie wiem, o jaką godziwość chcielibyście się bić i świat naprawiać, nie wiem, w jaki szlachetnie cymbał brzmiący chcielibyście uderzać, i gdybyście mówili językami ludzi, aniołów i diabłów, i gdybyście nawet mieli dar prorokowania i znali wszystkie tajemnice tego świata, i posiedlibyście wszelką wiedzę nieskończoności, i niezachwiana byłaby wasza wiara, tak iż byście góry wespół przenosili, wasza miłość jest skazana na wieczną pokutną wędrówkę.

Cezary Harasimowicz jest pisarzem bez wątpienia dobrze znanym czytelnikom. Jest autorem scenariuszy do wielu filmów i seriali. Napisał również kilka powieści. Również ja zetknąłem się z jego twórczością – za sprawą lektury książki „Saga, czyli filiżanka, której nie ma”.

Jednak nowe dzieło Harasimowicza jest w swej formie zupełnie inne od tamtej powieści. „Była sobie miłość” ukazała się nakładem wydawnictwa W.A.B. Jest to dość obszerna książka, licząca ponad sześćset stron.

Powiem szczerze, że lektura tego tytułu wcale nie jest łatwa. Autor postawił przed czytelnikami dość trudne zadanie. Dlaczego? Nie jest to bowiem klasyczna powieść.

Przede wszystkim przed rozpoczęciem lektury powinniśmy przypomnieć sobie legendę o Tristanie i Izoldzie. Wypili oni napój miłosny, który był przygotowany dla Izoldy i króla Marka. Jak łatwo przewidzieć, zakochali się w sobie bez pamięci. Niestety nie mogli się cieszyć swoją miłością. Na skutek pewnych wydarzeń umierają z rozpaczy jedno po drugim. Z grobu Tristana wyrasta głóg i łączy go z mogiłą Izoldy.

To właśnie ta legenda była inspiracją dla Cezarego Harasimowicza. Postanowił on ukazać tragiczne losy Tristana i Izoldy w różnych epokach. Czytamy więc o miłości w różnych czasach i miejscach. Jednak zawsze była to miłość tragiczna, miłość zakazana, miłość, która nie mogła się zrealizować na ziemi.

Autor umieszcza Tristana i Izoldę w średniowiecznym Gdańsku, podczas wojny zakonu krzyżackiego z Litwą, w trakcie obrad Sejmu Czteroletniego, pod zaborami, w obozie koncentracyjnym Auschwitz. Przenosi ich nawet za ocean, do Stanów Zjednoczonych. Dzieje pary kochanków toczą się w powieści aż do czasów współczesnych.

Stworzył więc autor swoistą mozaikę, na którą składa się wiele niezależnych historii, będących jednak swego rodzaju odmianami legendy o Tristanie i Izoldzie.

„Była sobie miłość” to nie jest książka łatwa w odbiorze. Wymaga dużego skupienia i uwagi ze strony czytelnika. Wszystko to potęgują specyficzna narracja oraz styl i język, jakimi posługuje się autor. Szczerze – momentami męczyłem się podczas czytania. Wspomnę jeszcze, że Harasimowicz pisze bardzo dosadnie i realistycznie – nie ucieka od wulgaryzmów, brutalnych opisów, przekleństw.

Osobiście ten tytuł pisarza niezbyt przypadł mi do gustu. Być może inna forma byłaby dla mnie bardziej przystępna. Doceniam jednak pomysł na powieść. Jest to nieoczywista książka o miłości. Być może wam spodoba się nieco bardziej.

Wojciech Sobański