Książki brajlowskie. Czego o nich nie wiedzieliście?

LubimyCzytać LubimyCzytać
04.01.2022

Louis Braille  francuski organista, twórca alfabetu dla niewidomych  w wieku zaledwie kilku lat, wskutek zabawy w warsztacie ojca, stracił wzrok. Niewidomy chłopiec uczył się alfabetu w domu, poznając kształty liter zrobionych z wbitych w deskę gwoździ tapicerskich za pomocą dotyku. Obecnie alfabet Braille’a jest uniwersalnym systemem używanym na całym świecie. Brajlowskie książki dla dzieci zawierają specjalne ilustracje, możliwy jest też zapis nutowy oraz zapis wzorów chemicznych i matematycznych. Dziś obchodzimy Światowy Dzień Braille'a.

Książki brajlowskie. Czego o nich nie wiedzieliście? Myriams-Fotos / pixabay

4 stycznia – Światowy Dzień Braille'a

Dziś, 4 stycznia 2022 roku, obchodzimy 213. rocznicę urodzin twórcy alfabetu – Louisa Braille’a. Braille od wczesnych lat życia wraz z rodzeństwem pomagał rodzicom w pracach gospodarskich. W trakcie jednej z nich któregoś dnia uszkodził oko. Doszło do zakażenia, stosowane zabiegi prawdopodobnie jedynie pogorszyły sytuację i wkrótce stan zapalny przeniósł się na zdrowe oko. Jak się obecnie przypuszcza, na skutek współczulnego zapalenia oka, już po dwóch latach, Louis cierpiał na obuoczną ślepotę.

Mimo to chłopiec brał udział we wszelkich czynnościach bez większych ograniczeń. Duży wpływ miało na to wsparcie rodziców. Alfabetu uczył się przez wybite z gwoździ kształty liter. Gdy miał 10 lat, uzyskał stypendium w szkole dla niewidomych w Paryżu. 6 lat później – gdy poznał opowieść Charlesa Barbiera, wynalazcy alternatywnych sposobów pisania, o metodach korespondencji francuskiej armii w ciemności – stworzył własny system pisma. Jego podstawą był sześciopunkt nazywany znakiem tworzącym. System składa się ze znaków będących kombinacją sześciu wypukłych punktów ułożonych w dwóch kolumnach po trzy punkty w każdej. Lewa kolumna zawiera umownie oznaczone punkty: 1,2,3, zaś prawą stanowią punkty: 4,5,6. Wzajemna kombinacja i rozmieszczenie punktów daje możliwość zapisu 63 znaków.

fot. freepik

Alfabet Braille’a  uniwersalny system używany na całym świecie

Braille dokonał rewolucji w świecie osób niewidomych, ponieważ za pomocą stworzonego przez niego alfabetu można zapisać wszystko. Możliwy jest m.in. zapis muzyczny, działania matematyczne, fizyczne i chemiczne. Znajomość alfabetu Braille'a daje osobom niewidomym większą niezależność. Dzięki niemu mogą samodzielnie czytać i pisać.

Alfabet stworzony przez Louisa Braille’a, nazwany jego imieniem, jest dziś uniwersalnym systemem używanym we wszystkich językach na całym świecie. Co więcej, w alfabecie występują litery ze znakami diakrytycznymi m.in. polskie „ę” czy „ś”, które zostały ustalone dla każdego języka. Nie ma w nim oddzielnych symboli dla oznaczenia cyfr. Dla przykładu, cyfra „1" wygląda identycznie jak litera „a", a cyfra „2" jak „b". O tym, czy mamy do czynienia z literą czy cyfrą informuje specjalny znak.

Książki brajlowskie

Przed opracowaniem alfabetu Braille'a osoby niewidome korzystały ze zwykłego alfabetu. Książki dla nich przeznaczone były po prostu… drukowane wypukłą czcionką. Czytanie było jednak niewygodne i czasochłonne. Podobnie jak wydawanie tego typu publikacji.

Do niedawna były one… dyktowane osobie, która zapisywała tekst na maszynie brajlowskiej. Następnie przygotowywana była matryca i na jej podstawie tekst był drukowany na papierze. Obecnie wykorzystuje się techniki komputerowe. Książkę wydaną w czarnym druku skanuje się, następnie przeprowadza korektę na komputerze już w brajlu i drukuje na drukarce brajlowskiej!

Niektóre książki pisane w brajlu, np. podręczniki czy książki dla dzieci, zawierają ilustracje z wypukłymi konturami. Stosuje się w nich nieraz takżę materiały o zróżnicowanej fakturze, z których układa się pewnego rodzaju collage. Dużo większy wybór literatury brajlowskiej znajdziemy jednak za granicą, np. w Wielkiej Brytanii. W Stanach Zjednoczonych istnieje wiele organizacji, programów i fundacji, dzięki którym osoby niewidome mają dostęp do dużej liczby darmowych tytułów. Istnieją także strony internetowe, z których można pobierać książki brajlowskie i drukować je w domu na specjalnej drukarce.

Wadą książek wydawanych w alfabecie Braille’a jest ich duża objętość. Mimo że są dwustronnie i gęsto zadrukowane, jeden tytuł zajmuje zwykle kilka lub nawet kilkanaście tomów (seria o Harrym Potterze to aż 36 tomów!). Są też dużo droższe niż te wydawane w czarnym druku – ze względu na wysokie koszty druku i niskie nakłady – a ich cena potrafi wynieść nawet kilkaset złotych.

Jeśli jesteście zainteresowani tematyką alfabetu Braille'a oraz samą jego postacią polecamy książkę pt. „Louis Braille: dotyk geniuszu" C. Michaela Mellora.

[pr]


komentarze [13]

Sortuj:
więcej
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Hana  - awatar
Hana 08.01.2022 13:05
Bibliotekarka

  Byłam na Niewidzialnej Wystawie w Warszawie. To takie miejsce gdzie można dotknąć świata niewidomych za pomocą interaktywnych ekspozycji w ciemnych salach. Oprowadzają po nich niewidomi przewodnicy. Niesamowite miejsce. Po zwiedzaniu rozmawiałam z przewodnikiem i zapytałam go co sądzi o audiobookach spodziewając się entuzjazmu, że super, taki wybór, łatwy dostęp. Sama...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
CrazyPierogiLady  - awatar
CrazyPierogiLady 07.01.2022 11:40
Czytelniczka

Spróbowałam poszukać książek w brajlu do kupienia w Internecie. Znalazłam tylko Biblię i garstkę klasyków i to za kosmiczne pieniądze.  😜  Może źle szukam, ale wydaje mi się, że to jednak audiobooki są drzwiami do świata książek dla osób niewidomych. Produkowanie książek w brajlu dla garstki osób generowałoby na pewno straszne kwoty.
Opakowania leków i inne tego typu...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Katrina  - awatar
Katrina 09.01.2022 17:43
Czytelniczka

Z tego co się orientuje to faktycznie, dziś technologia tak poszła do przodu, że osoby niewidome mogą sobie włączyć głośnik czy coś. No i książki zapisane w taki sposób czyta się dużo wolniej, niż słucha audiobooków. Wszystko trzeba wymacać, nie da się przyśpieszyć, nie da się złapać wzrokiem większego fragmentu tekstu. ALE sama ta metoda przekazywania danych dalej jest...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
CrazyPierogiLady  - awatar
CrazyPierogiLady 09.01.2022 20:42
Czytelniczka

Dokładnie tak! :) Też mi się tak zdawało, że brajl ma jedynie zastosowanie nośnika suchych i krótkich informacji na np. opakowaniach leków, gdzie technologia jest bezradna. Dla części (raczej większości) rzeczy, jak literatura, postawienie na dźwięk jest praktyczniejsze, tańsze i przecież nie wymaga wcale zaawansowanej technologii (aczkolwiek ofc nie mogę mieć pojęcia,...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
CrazyPierogiLady  - awatar
CrazyPierogiLady 09.01.2022 20:51
Czytelniczka

Sprawdziłam z ciekawości w AppStorze, są jak najbardziej takie aplikacje dla niewidomych! Rozpoznają co jest ciągłym tekstem, a co rubrykami i tytułami, więc nie musisz czytać całego tekstu, aż dojdziesz do np. nazwy produktu, która jest na środku opakowania, tylko każesz apce przeczytać to, co Cię interesuje (Envision Al). Są też takie, które do tego szerzej opisują, co...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Katrina  - awatar
Katrina 09.01.2022 21:02
Czytelniczka

Apki są i są przydatne, ale tu chodzi o napis "odżywka", "szampon", "krem" itd. aby osoba chwytająca wiedziała, co bierze. Tak naprawdę wystarczyłoby, aby opakowania miały np. jakieś różne znaki na tyle (wypukłe), albo inne zakrętki. Coś, co pozwoli ci wymacać i odróżnić produkty od siebie. Niestety, to akurat jest stosunkowo drogie, bo nie wystarczy wziąć dowolnego...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
CrazyPierogiLady  - awatar
CrazyPierogiLady 09.01.2022 23:31
Czytelniczka

Skoro wiesz, z czego wynika, że takich żłobień nie ma na większości opakowań, to do czego dążysz? Całe społeczeństwo nie może dopłacać, żeby ktoś nie musiał wyciągać z kieszeni telefonu i skanować. 90% ludzi i tak chodzi z telefonem nawet do toalety. Tym bardziej, że nie trzeba skanować/szukać wytłoczonej nazwy za każdym razem, w domu tylko gdyby się czegoś wyjątkowo nie...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Katrina  - awatar
Katrina 09.01.2022 23:56
Czytelniczka

Po prostu mówię o tym, jak można ułatwić życie, nie tylko osobą niedowidzącym. Ile to razy ja macałam na ślepo w łazience za czymś, bo zalałam oczy, piekły i nie mogłam otworzyć? Akurat o personalizacji opakować mówiła na przykład Molly Burke. Można wyszukać jej filmików na Youtube na ten temat, ona tam wszystko ładnie wykłada i to jako osoba z tym konkretnie problemem. ;) 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
CrazyPierogiLady  - awatar
CrazyPierogiLady 10.01.2022 11:29
Czytelniczka

Obejrzałam "Blind Accessibility of Beauty Products". Moly nie poruszyła w ogóle aspektu ekonomicznego, dlaczego nie wszystkie marki mogą sobie pozwolić na takie znaczenia, w czym chyba ustaliłyśmy, że leży problem. Powiedziała też, że można sobie po prostu podpisać opakowania takim pisakiem, o jakim powiedziałam, albo założyć gumkę na butelkę odżywki, a na szamponu nie. Nie...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Ma-i-ja  - awatar
Ma-i-ja 05.01.2022 17:32
Czytelniczka

Piękna historia 😄 Z tragedii, która przydarzyła się małemu Louisowi, powstało wielkie dobro - alfabet, dzięki któremu każdy może czytać

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
FioletowaRóża  - awatar
FioletowaRóża 04.01.2022 16:05
Czytelniczka

Jestem dumna z ich istnienia- każdy ma szansę być fanem czytania i to jest piękne:)))) 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
CrazyPierogiLady  - awatar
CrazyPierogiLady 07.01.2022 12:39
Czytelniczka

A mnie ich istnienie wcale nie dziwi.:) Człowiek to istota społeczna i jeśli tylko to fizycznie w jego mocy, to znajdzie sposób, żeby się z innymi porozumieć i brać udział w życiu publicznym. Braille stworzył swoje pismo na początku XIX w., czyli dokładnie wtedy, kiedy książki w ogóle się robiły szeroko dostępne (niby Gutenberg był wcześniej, ale to dopiero maszyna parowa...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
LubimyCzytać  - awatar
LubimyCzytać 04.01.2022 15:01
Administrator

Zapraszamy do dyskusji.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post