Historia niesłychanej i oszałamiającej kariery człowieka znikąd, nieokrzesanego ordynusa z prowincji, który dzięki przypadkowi i własnej bezczelności dociera na szczyty władzy, co nie było możliwe, oczywiście, bez współuczestniczenia ówczesnych elit. To właśnie ich bezmyślność i niesłychane zadufanie umożliwiają prostakowi Dyzmie wejść na salony.

Zostawszy z początku administratorem dóbr ziemianina-hochsztapleta Kunickiego vel Kurnika, Nikodem Dyzma wykorzystując jego naiwność i pęd do bogacenia się wszelkimi metodami, przejmuje majątek, uwodząc mu niejako przy okazji żonę Ninę.

Na wyraz dosadnie opisana postać Dyzmy jest do dzisiaj nieprzemijającym wzorem sprytnego karierowicza, oszusta i kombinatora, oraz w podejrzanie moralny sposób osiągniętej kariery.

Powieść, która budzi śmiech przez łzy. Jakże aktualna w dzisiejszych czasach.