Powieść jest fikcyjną autobiografią. Medard, po okresie szczęśliwego dzieciństwa, wstępuje do klasztoru. Napotyka na swojej drodze wiele spokrewnionych z nim osób, sam jednak z początku nie jest tego świadom. Dorasta za jego murami, a ponieważ podąża ścieżką powołania w sposób wzorowy, dostępuje zaszczytu sprawowania dwóch ważnych funkcji: zarządza komnatą z relikwiami, w której podług legendy spisanej przez św. Antoniego, znajdują się diable eliksiry, oraz zaczyna głosić kazania. Jego talent oratorski sprowadza go jednak na złą drogę. Pewnego razu oświadcza, że sam jest św. Antonim, wskutek czego traci przytomność i swój dar.

"Diable eliksiry [...] to zarazem najbardziej reprezentatywny utwór, jeśli chodzi o niesamowitość: spiętrzenie zbrodni i makabryzm towarzyszących im sytuacji, przesycenie grozą i demonizmem. Brak w nim natomiast tak cennych i znamiennych u Hoffmanna elementów humoru i satyry."
/fragment wstępu/