Karol Irzykowski spełnił istotną rolę w procesie świadomej „likwidacji” polskiego modernizmu. W powieści „Pałuba” (1903) podjął np. próbę racjonalistycznej analizy podświadomości z celem jasno sformułowanym: miała powstać w ten sposób ni to powieść, ni to traktat psychologiczny, ukazujący sztuczność techniki pisarskiej twórców modnej w okresie modernizmu powieści psychologicznej i nieprawdziwość wielu wniosków przez nich formułowanych.