Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Dziecko nie może zobaczyć, że matka jest słaba. W kim wówczas znalazłoby oparcie?

Pobyt w obozie po raz kolejny utwierdził mnie w przekonaniu, że nikogo nie można oceniać. Nie można potępiać ludzi, nie znając ich na wskroś. Nie wsłuchując się w bieg ich życia. Nikomu nie jest dane prawo do niszczenia człowieka tylko dlatego, że należy do wrogiego narodu. Wszak człowiek to nie naród.

Kto nie przeżył wojny, ten nigdy nie pojmie, jakie prawa nią kierują, kto nie przeżył wojny tutaj, na Śląsku, ten nie zrozumie,
że nic nie jest czarno-białe.

Wciąż ktoś rości sobie prawa do duszy ślązaka. Myśli, że może kazać mu być raz Niemcem, raz Polakiem, a potem karać go za jedno i drugie.

Pamiętam, jak ksiądz na lekcji katechezy pokazywał nam kiedyś obraz przedstawiający piekło (...) Wszyscy baliśmy się rogatych diabłów uganiających się z widłami za grzesznikami. Przerażały nas pazury rozdzierające ludzkie ciała. Byliśmy głupi. Piekło to nie diabły, ale zwyczajni ludzie o niewinnych twarzach. I to jest najstraszniejsze.

Młodym powinno się mówić o Zgodzie, ale nie po to aby rozsiewać nienawiść. Przecież "Zgoda" to taka piękna nazwa. Trzeba żyć w zgodzie, niezależnie od narodowości i wyznania. Żyć bez względu na nadany nam numerek, albo język, którym mówimy.

Mimo to mała Margot, kierując się odziedziczonym po dziadku instynktem, czuła, że choć kryzys nie uderzył w nich bezpośrednio, stanowił pewną granicę i wstęp do nowych, trudnych czasów, które nadeszły szybciej, niż dziewczynka mogła się tego spodziewać.

Dzięki zbieranemu przez lata doświadczeniu wie, że wystarczy odłożyć w niewłaściwe miejsce jedną rzecz, aby po chwili nie móc odnaleźć już żadnej.

Nigdy nie powie żonie, kogo dziś spotkał. Nie opowie
jej o strachu, który znów do niego wrócił. Ma wiele takich
tajemnic. Już dawno postanowił nie obciążać Margot
szczegółami tego, co się wówczas wydarzyło. Nawet ona w niektóre historie nie umiałaby uwierzyć.

Nie sposób wybaczyć Zgody. Obojętnie, ile lat przyjdzie mu jeszcze żyć. Te baraki, te przeklęte druty pozostaną w nim na zawsze.