Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Kolejna pozycja książkowa, która posłużyła jako materiał dla filmu Janusza Kidawy. Podobnie jak w przypadku "Sprawa się rypła" jest literatura przyjemna, ale - w mojej opinii - udane zabiegi reżyserskie sprawiły, że obie te książki są mniej udane aniżeli ekranizacje/adaptacje. Przede wszystkim zyskują płynność akcji i potencjał dramatyczny - są bardziej "treściwe", "mięsiste", uchwytne. Co więcej, finałowa scena filmu jest twórczym rozwinięciem atmosfery absurdu i tragikomedii; farsy, jaka unosiła się nad całą powieścią. Oryginałowi tego zwyczajnie brak. O ile zakończenie filmowe jest zwyczajnie baśniowe, o tyle smutny "wysyp trupów" pod koniec książki też jest mało wiarygodny. Wielkim plusem jest dużo perełek z czasów wojny, tj. przywoływana nomenklatura i stopnie administracyjne i wojskowe terenów okupywanych, pieśni i stopnie SA i SS. A cała historia - w skrócie słodko-gorzka ironia, czasem szyderstwo, którego ostrze wymierzone jest głównie w Niemców (Gestapo, SS itp.),ale także w komunistów, AK, czy wszelkiej maści "zwykłych obywateli", których jest najwięcej po każdej stronie barykady. Mało wiarygodne są ostatnie zdania przywołujące oddział GL, któremu przewodzi były szlachcic Wielowieyski z Podola. OK, takie historie się zdarzały (np. Jaruzelski),ale po długotrwałej indoktrynacji na wschodzie. W filmie takiej propagandy nie ma, ale książkę (pierwsze wydanie z 1973) i obraz dzieli około 10 lat. A można powiedzieć, że rok 1987 (czas realizacji filmu) to dla PRL taki odpowiednik roku 1943 dla III Rzeszy...