Alfred Liebfeld

Nie ulega wątpliwości, że Polacy dali światu licznych wirtuozów nauki, literatury czy sztuki, bo w końcu każdy słyszał o Koperniku, Skłodowskiej-Curie, Sienkiewiczu, Chopinie, Paderewskim czy Modrzejewskiej – by wymienić tylko kilka nazwisk. Nie tylko jednak samym naukowcom, pisarzom lub muzykom ludzkość i jej kultura zawdzięcza tak wiele. Fascynując się zagranicznymi osiągnięciami technicznymi, często zapomina się lub wręcz nie wie o tym, że (zwłaszcza) od XIX wieku Polacy odgrywali istotną rolę w rozwoju techniki światowej, znajdując w niej trwałe miejsce, nierzadko torując innym drogę do sukcesu. Książka Alfreda Liebfelda ma na celu przybliżenie sylwetek osób związanych z szeroko pojętą sztuką inżynierską i dzieli się na kilka podstawowych części poświęconych wybranym dziedzinom jak inżynieria wojskowa, lądowa/wodna, górnictwo, chemia, geodezja czy nowoczesne technologie. W zależności od dostępności materiału źródłowego, każdy z uczonych został opisany w sposób dosyć gruntowny, ale nie rozwlekły, co ułatwia czytanie na wyrywki. Niekiedy dostajemy kilka stron życiorysu, przebiegu kariery badawczej oraz dokonań, a innym razem jest to ledwie wzmianka i 2-3 akapity. Same opisy są beletryzowane, z cytatami, fragmentami rozmów, czasem odwołaniem do wiedzy z innych gałęzi, co sprawia, że „Polaków na szlakach techniki” czyta się bardzo przyjemnie i ani trochę nie nużą – pomimo struktury książki przypominającej encyklopedię lub obszerny poczet. Wadą niektórych opisów jest natomiast nadmierne ubarwianie, co zresztą zauważa już wydawnictwo we wstępie. Faktograficznie jest bez zarzutu, lecz przy pisaniu niektórych fragmentów autora nieco poniosło, gdyż daje popis zbytniego krasomówstwa. Miłym dodatkiem są także ryciny z epoki przedstawiające ówczesną, przemysłową rzeczywistość: wygląd fabryk i urządzeń, proces produkcyjny, wykorzystywane narzędzia, zdjęcia opisywanych postaci. To, co stanowi o największej wartości książki jest jej przesłanie. Po pierwsze przybliżając biografie polskich uczonych, którzy zasłynęli w świecie dobitnie pokazuje, że nie tylko nie mamy się czego wstydzić (co czasem próbuje nam się wmówić),ale wręcz mamy swój spory wkład w światowy rozwój. Kościuszko – nowator w budowie fortyfikacji, Malinowski – twórca istnego cudu kolejowego, Prószyński – pionier kinematografii, Jasiński – polski Euler, Narutowicz – pionier energetyki wodnej, nie wspominając o Stefanie Drzewieckim, Rudolfie Modrzejewskim, Wacławie Wolskim, Witoldzie Zglenickim czy Filipie Walterze. Doprawdy, mamy być z czego dumni. Druga część przesłania to próba zbudowania w ludziach, którzy wybrali w życiu ścieżkę inżyniera (jakiej by to specjalności nie byli) poczucia, że ciąży na nich pewna odpowiedzialność. Pomimo upływu tych dwustu lat od rewolucji przemysłowej i znaczącego spopularyzowania wyższego wykształcenia technicznego, tezy autora pozostają nadal aktualne. Publikacja „Polacy na szlakach techniki” stawia zadanie budowy lepszej przyszłości, ponieważ od wysiłku wielotysięcznej rzeszy inżynierów i techników, od ich poziomu naukowego i zawodowego, postawy społecznej i etyki zawodowej zależy bardzo wiele – stoją w końcu w obliczu niełatwych zadań. Niby jest to coś oczywistego, ale na co dzień jakoś się o tym zapomina. Krzepiące.