Pajtim Statovci

Niby to powieść fińska, a tak naprawdę jest ona zdecydowanie albańska. Ale jednocześnie – uniwersalna. Początek lat 90 XX wieku to burzliwe zmiany polityczne w Albanii, która z dużym opóźnieniem dołącza do ruchu Jesieni Narodów. Masowe protesty nie od razu przynoszą rezultaty, żyje się ciężko, króluje bieda i głód, wielu Albańczyków emigruje. Główny bohater Bujar, po śmierci ojca, w wieku 15 lat ucieka z przyjacielem Agimem z domu i żyje na ulicach Tirany. Później przedostaje się na zachód, do Włoch i z wielkim trudem próbuje żyć w różnych krajach. Wyjątkowo ciekawe, ale bardzo nieprzyjemne są obrazy trudnej egzystencji mieszkańców Albanii w tamtych czasach. Dzięki powieści poznajemy też mroczne i okrutne, wręcz makabryczne, baśnie i legendy albańskie. Emigracja nie polepsza sytuacji bohatera, ma on problemy materialne, czuje się wyobcowany i samotny. Ma zaburzone poczucie wartości, nie radzi sobie z tożsamością płciową. Wchodzi w różne związki, tęskni za miłością. Nie widzi sensu życia, przytłacza go bagaż złych doświadczeń. Zmęczyła mnie ta książka. Po pierwsze ze względu na ciężki klimat i ponury ton, po drugie - opowieść jest nielinearna i nie zawsze łatwo wszystko pojąć. Ostatnie strony zmieniają rozumienie wielu spraw, ale nie mogę o tym napisać, żeby nie zdradzić zbyt wiele. Nie żałuję, że ją przeczytałam, myślę, że to doświadczenie zostanie we mnie na długo.