Wszystko zaczęło się od pewnego wieczoru autorskiego. Maria Nurowska – dziś jedna z najbardziej znanych polskich powieściopisarek, po której książki sięga kilka pokoleń czytelników i które zostały przetłumaczone na szesnaście języków – była wówczas początkującą pisarką. Po spotkaniu podszedł do niej mężczyzna i spytał: „Czy pani pozwoli, że się do niej przysiądę?” - i to pytanie dało początek wielkiej przyjaźni. Mężczyzną tym był Leon Niemczyk, aktor urodzony, by grać oscarowe role. Autorka wspomina: - Oczywiście, że Leon Niemczyk potraktował mnie jak kolejną zdobycz, ale nie był w moim typie. Nie mógł mnie zdobyć i to go fascynowało.

Opowiadając o ich relacji, pisarka wspomina m.in. ich wspólny wyjazd do Wilna. Na miejscu wynajęli dwa pokoiki w starej kamienicy i po powrocie z długiej wileńskiej włóczęgi Maria natychmiast zasnęła. - Ale nagle przez sen czuję, że dzieje się coś strasznego... Zapalam światło, a pokój jest czarny od pluskiew. Cały! Przerażona wpadam do Leona, a tam to samo. Wszędzie pluskwy. W środku nocy uciekliśmy do parku, gdzie siedzieliśmy do rana, i nagle Leon mówi: „Wiesz co, ty chyba nie jesteś kobietą”. Ja z przekąsem: „Nooo, to miło mi to słyszeć, wiesz?”. A on: „Każda baba urwałaby mi głowę za to, gdzie ją zawlokłem, a ty nie powiedziałaś ani słowa”. I to był największy w życiu komplement, jaki usłyszałam od Leona Niemczyka, poza tym, że podobały mu się moje opowiadania – śmieje się pisarka.

Zapytana o to, dlaczego powstała książka Bohaterowie są zmęczeni, Maria Nurowska odpowiada:

- Z potrzeby serca. Z Leonem, jak to się mówi, zjedliśmy beczkę soli, bywało ostro, bo oboje mamy wybuchowe charaktery. Ale wiadomo było, że się pogodzimy, bo tak naprawdę nie mogliśmy bez siebie żyć. I nie był to romans, do romansów on miał swoje kobiety, a ja swoich mężczyzn, ale prawdziwa, głęboka przyjaźń, która zakończyła się wraz z jego śmiercią. 

O swoim starszym bracie Ludwiku, który walczył w Powstaniu Warszawskim, był w hitlerowskiej niewoli i alianckich wojskach, a po wojnie przeprowadzał przez granicę byłych żołnierzy AK, za co obaj zostali aresztowani, Leon Niemczyk mówić nie chciał nawet już wtedy, gdy oświadczył: „Wiesz, Maria, wydaje mi się, że się starzeję, po raz pierwszy to czuję. Mówiłaś kiedyś, że chcesz o mnie napisać. Jeśli tak, możemy zacząć nagrywać”.

W efekcie powstała książka „Bohaterowie są zmęczeni”, o której dziennikarz Tomasz Sianecki powiedział: Dzięki niej można dowiedzieć się, co naprawdę oznacza zwrot »chwała bohaterom!«, a Janusz Gajos dodał, że to świetna historia na opowieść filmową.

Maria Nurowska mówi o tej swojej książce, że to była przyjaźń dwóch światów, które z siebie czerpały.

Leon i Ludwik. Słynny aktor i legendarny kurier podziemia. Ich wzajemne relacje skomplikowała zdrada. Ukazane na tle burzliwych czasów losy braci Niemczyków są niczym fascynujący scenariusz filmowy.

Obydwaj bracia w czasie II wojny światowej należeli do podziemnych struktur i walczyli o wolność ojczyzny, obydwaj także nie wyobrażali sobie życia w komunistycznej Polsce.

Tuż po wojnie Ludwik z narażeniem życia organizował ucieczki. Ratował ludzkie życie, łączył rozbite rodziny. Z pomocy brata postanowił skorzystać Leon. Jednak podczas próby przekroczenia granicy bracia zostali aresztowani.

Do końca życia każdy z nich zastanawiał się, kto zdradził. I czy zdrajcą nie był brat. Nigdy tych podejrzeń nie zweryfikowali. Nigdy nie stanęli twarzą w twarz...

„Bohaterowie są zmęczeni” to barwna, potoczysta relacja oraz ciekawie zarysowane postaci. To studium domu i wpływu, jaki ma na całe dorosłe życie. To również studium mechanizmów rządzących powojenną Polską, gdzie dobro było karane, a zło – nagradzane.

Poprosiliśmy osoby publiczne, które znały bohaterów, aby zapoznały się z jej tekstem i przekazały nam swoje opinie. Wśród tychże osób są np. Zygmunt Malanowicz, partner Leona Niemczyka w filmie „Nóż w wodzie” oraz Janusz Gajos, który spotkał się z Leonem Niemczykiem na planie kilkunastu filmów.

Z kolei Ludwik Niemczyk był bohaterem jednego z odcinków serialu dokumentalnego „Wielkie ucieczki” i jego historię poznał wówczas Tomasz Sianecki. On również zgodził się dać swoją rekomendację dla książki.

W publikacji umieszczono kopie dokumentów pozyskanych z zasobów Instytutu Pamięci Narodowej. Ta powieść ma zatem pełne szanse na ujawnienie nieznanej historii znanych nam postaci.

Książka ukazała się pod patronatem lubimyczytać.pl. 

(Artykuł powstał w oparciu o materiały prasowe

przesłane przez Wydawnictwo Zwierciadło).