lubimyczytać
Wokół książki
Aktualności
„Autobiografia Alicji B. Toklas” - historia spisana piórem Gertrudy Stein

„Autobiografia Alicji B. Toklas” - historia spisana piórem Gertrudy Stein

19.02.2021

Jest rok 1932. Gertruda Stein, z dnia na dzień, staję się sławna. „Autobiografia Alicji B. Toklas” bije rekordy popularności i szybko osiąga status książki kultowej. Sama Gertruda Stein staje się zaś postacią niezwykle rozpoznawalną. Kim jest pani Stein? Prawie sześćdziesiąt lat po jej śmierci niewiele osób o niej pamięta, choć „Autobiografię...” wciąż czyta się z wypiekami na twarzy. Poznajcie tajemnice zapisane w książce, która ukazała się nakładem wydawnictwa Marginesy. Ta fascynująca książka została uznana przez Modern Library za jedną z 20 najważniejszych powieści XX wieku.

„Autobiografia Alicji B. Toklas” - historia spisana piórem Gertrudy Stein

„Zaczęło się to chyba dokładnie w roku 1909. Jesień tego roku zaznaczyła się dwoma wydarzeniami. Niejaka panna Alice Toklas, Amerykanka polskiego pochodzenia, zamieszkała pod jednym dachem z Gertrude Stein, by pod tym dachem pozostać do końca życia autorki, i młody hiszpański malarz, Pablo Picasso, bliski przyjaciel Gertrude, powrócił z krótkiego pobytu w Hiszpanii, gdzie namalował trzy niewielkie bladozłote pejzaże” – pisze w przedmowie tłumaczka, Mira Michałowska.

Wydana po raz pierwszy w 1933 roku „Autobiografia Alice B. Toklas” przyniosła Gertrude Stein natychmiastowy rozgłos i uczyniła z niej postać kultową. Autorka głosem swojej wieloletniej partnerki opowiada nie tylko o ich wspólnym życiu, ale też o zaprzyjaźnionych artystach, wśród których znajdowali się między innymi Pablo Picasso, Paul Cézanne, Guillaume Apollinaire i Francis Scott Fitzgerald.

„Pisała tę książkę w roku 1932, w małej miejscowości na południu Francji, o dźwięcznej nazwie Bilignin, w czasie wyjątkowo długiej i pięknej jesieni. Pisała ją zaledwie przez sześć tygodni, pisała ją jako rodzaj dowcipu mniej lub bardziej prywatnego i nie śniło jej się oczywiście, że właśnie ta prosta, nieskomplikowana i niezbyt nowatorska w pojęciu samej autorki książka rozsławi jej imię na cały świat. Była to właśnie Autobiografia Alice B. Toklas.” – pisze dalej Mira Michałowska.

Książka – oprócz sławy – przysporzyła autorce również wielu wrogów. Nie wszyscy dawni znajomi przewijający się latami przez salon przy rue de Fleurus byli zadowoleni ze sposobu, w jaki ich przedstawiła. Niektórzy, jak choćby Henri Matisse czy Georges Braque, podpisali list otwarty – Świadectwo przeciw Gertrudzie Stein – wyrażając swoje oburzenie, a Ernest Hemingway, jeszcze do niedawna przynoszący mentorce wszystkie swoje teksty do oceny, stał się z dnia na dzień jej najzacieklejszym wrogiem i pozostał nim już do końca życia.

Jednak bez względu na liczne kontrowersje – a może dzięki nim – „Autobiografia” odniosła ogromny sukces. Przepełniona zaskakującymi anegdotami opowieść to przede wszystkim wgląd w fascynujące życie paryskiej bohemy na początku XX wieku i bogata galeria literackich portretów artystów tamtego okresu, przedstawiająca ich jako ludzi z krwi i kości, a nie odległe i niedostępne pomniki.

O reakcji malarzy i pisarzy pisze Gertrude Stein w Autobiografii każdego z nas:

„Z Autobiografią Alice B. Toklas było zabawnie, pisarze, przynajmniej tak mi się zdaje, pisarze ponieważ piszą nie dbają o to co kto o nich mówi, może by się tym nawet przejmowali albo cieszyli się tym ale ponieważ pisanie jest pisaniem i pisarze wiedzą że pisanie jest pisaniem to przejmują się tylko tym co kto o nich napisze. Pisarze są bezgranicznie ciekawi samych siebie i wszystko co ktokolwiek o nich napisze wnosi coś do ich samoświadomości a w każdym razie mówi im o tym co inni ludzie o nich mówią. Dla pisarza wszystko jest ciekawe ale nie dla malarza, dla malarza zupełnie nie. Jak powiedziałam kiedyś do Picassa egotyzm pisarza jest zupełnie inny od egotyzmu malarza i rzeczywiście wszyscy malarze tak właśnie podchodzili do Autobiografii Alice B. Toklas ani Braque’owi ani Marie Laurencin ani Matisse’owi nie podobała się ta książka i nigdy się do niej nie przyzwyczaili. [...] Matisse’a nigdy już potem nie widziałam, Braque’a dwa razy Marie Laurencin raz”.

Gertrude Stein – amerykańska pisarka żydowskiego pochodzenia, poetka, mecenaska i krytyczka sztuki. Miała wpływ na rozwój modernistycznej sztuki i literatury. Zyskała opinię najwybitniejszej emigrantki amerykańskiej w Paryżu i paryskiej legendy. W Polsce poza Autobiografią Alice B. Toklas ukazała się jej Autobiografia każdego z nas oraz Picasso. Większość życia spędziła we Francji. Zmarła w 1946 roku w Prowansji.

Książkę można już nabyć w księgarniach online.

Przeczytajcie specjalny fragment książki.

Autobiografia Alicji B. Toklas
Issuu is a digital publishing platform that makes it simple to publish magazines, catalogs, newspapers, books, and more online. Easily share your publications and get them in front of Issuu's millions of monthly readers.