"Esej o duszy polskiej" to książka o polskiej powojennej tradycji intelektualnej, jej obliczach i ewolucji w czasach PRL i wpływach, które kształtowały ją po 1989 r. Autor - jeden z najbardziej popularnych polskich publicystów - poddaje ją wszechstronnej analizie, wskazując na jej słabe strony - wtórność i jałowość, ale zwracając także uwagę na te aspekty dziedzictwa polskiej myśli, które mogą wpłynąć ożywczo na współczesną debatę publiczną.