W powieści opisano zadziwiające szczegóły życia pod wodą i techniczne środki do tego służące (łódź podwodna "Nautilus"). Akcja rozgrywa się w roku 1866, a główne postaci to tajemniczy kapitan Nemo, zoolog profesor Pierre Aronnax, jego służący – Conseil, harpunnik Ned Land. Ciekawostką jest to, że według rękopisu Verne'a Nemo był Polakiem, powstańcem styczniowym zesłanym na Syberię, który po powrocie pragnął pomścić śmierć rodziny wskutek rosyjskich represji po powstaniu styczniowym, zatapiając statki rosyjskiej floty handlowej. Wydawca Pierre-Jules Hetzel ze względu na dobro stosunków francusko-rosyjskich zasugerował mu jednak zmianę – w "Tajemniczej wyspie" kapitan okazuje się być Hindusem, księciem Dakkarem. O sympatiach politycznych Verne'a świadczy fakt, iż w kajucie Kapitana znajdowały się portrety takich postaci jak: George Washington, Abraham Lincoln i Tadeusz Kościuszko.