Termin steampunk wymyślili autorzy SF, szukający określenia na nową literacką modę, jaka pojawiła się w latach 70. i 80. XX wieku w anglosaskiej fantastyce. Na fali zainteresowania epoką wiktoriańską powstał NOWY nurt literatury SF, w której pisarze zamiast fascynacji połączeń człowieka i maszyny, zaczęli umieszczać swoje powieści w klimacie właściwym dla wiktoriańskiej Anglii, wieku pary i nowych zdobyczy techniki umożliwiających Skok cywilizacyjny. Steampunk szczególnie upodobali sobie pisarze amerykańscy. To głównie fenomen amerykański, osadzony najczęściej w angielskim Londynie, amerykańscy pisarze swoje powieści najchętniej osadzali w klimacie wiktoriańskiego Londynu. Londyn stał się jednym z tych punktów zwrotnych w historii człowieka, gdzie wszystko może się zdarzyć, punktem zwrotnym także dla samej fantastyki naukowej. Było to miasto nauki, przemysłu i technologii, w którym współczesny świat dopiero się rodził, a zarazem – klaustrofobiczna metropolia koszmarów, z brudem i nędzą jako ceną za postęp”.

Steampunk to nurt w literaturze, muzyce, sztuce, który łączy w sobie społeczne i technologiczne aspekty charakterystyczne dla XIX wieku – wieku Rewolucji Technicznej w Anglii z elementami dekonstruktywizmu i buntu skierowanego przeciwko niektórym z nich. Steampunk jest nurtem wykorzystującym alternatywne scenariusze rozwoju historii, to zabawa historią i jej innym kierunkiem rozwoju. Jest to obecnie klasyka światowej SF i sztandarowy przykład literatury wykorzystującej różne epoki historyczne dla pokazania alternatywnych możliwości rozwoju cywilizacji. Niestety, steampunk jest bardzo często mylony i niezrozumiany. Oto charakterystyczne jego elementy:

1. Akcja literacka w powieściach z gatunku steampunk rozgrywa się w epoce Wiktoriańskiej , wieku panowania Królowej Wiktorii lecz JEDNOCZESNIE opisuje lub występuja w niej technologie właściwe dla XX wieku.

2. Występują również czasami zjawiska nadprzyrodzone.

3. Występuje „nadprzyrodzona” technika.

4. Wystepują zaawansowane technologicznie maszyny, akcja rozgrywa się po epoce Wiktoriańskiej, jednak brakuje pewnych właściwych nam osiągnięć cywilizacyjnych np. nie występuje ropa naftowa lub elektryczność.

5. Akcja rozgrywa się w innym świecie, ale w otoczeniu wiktoriańskiej technologii.

W literaturze klasycznym przykładem jest Maszyna różnicowa Bruce’a Sterlinga i Wiliama Gibsona.

Wszystko zaczęło się od postawienia prostego pytania: co by było, gdyby to właśnie Lord Babbage dokonał rewolucji technologicznej w XIX wieku? Tytułowa Maszyna różnicowa, pierwsze urządzenie, które można nazwać komputerem we współczesnym znaczeniu tego słowa, zostało obmyślone w 1822 przez Charlesa Babbage’a. Gibson i Sterling pisali „Maszynę różnicową” na fali zainteresowania XIX wiekiem i Charlesem Babbage’em, angielskim lordem, matematykiem i wynalazcą, który zbudował prototyp współczesnego komputera. Z czasem Lord Babbage porzucił budowę maszyny różnicowej, gdy tylko wpadł na pomysł innej, bardziej zaawansowanej, którą nazwał maszyną analityczną. Po ponad 150 latach od narodzin tej koncepcji zespół naukowców z Londyńskiego Muzeum Nauki w końcu zbudował według oryginalnych planów jedną z pierwszych maszyn różnicowych Babbage’a. Urządzenie to wykonało pierwszą serię obliczeń na początku lat 1990 i dało wyniki z dokładnością do 31 cyfr, co daleko wykracza poza dokładność zwykłego, kieszonkowego kalkulatora.

KONKURS!

Co Wam się w owych książkach podoba, a co nie zachęca do ponownej lektury? Co sądzicie o nurcie steampunk?