Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Wojny zaczynają się, kiedy chcemy, ale nie kończą się wtedy, gdy nam się to podoba. - Niccolo Machiavelli.

Największym paradoksem drugiej wojny światowej jest to, że demokrację uratował komunizm.

Ale najbardziej znamiennym „nieobecnym” w wojnie cywilizacji była Irlandia. Jej postawy nie da się wytłumaczyć, tak jak postawy Szwedów i Szwajcarów, bezpośrednim sąsiedztwem Niemiec. Nie ma też w przypadku Irlandii jakiejś próby gry na zwłokę, bo jeszcze w końcowych latach wojny, kiedy nie mogło być mowy o ewentualnej niemieckiej inwazji na Irlandię, Eamon de Valera, premier tego kraju, powstrzymywał się przed potępieniem nazizmu i Hitlera. (Kiedy w 1940 roku skrytykował napaść na neutralną Belgię i Holandię, uczynił to bez wymieniania nazwy kraju, który się jej dopuścił). W kwietniu 1945 roku udał się nawet do siedziby poselstwa niemieckiego w Dublinie, aby złożyć kondolencje w związku ze śmiercią Führera. O tej niesławnej wizycie mówił później: „Postąpiłem słusznie i jestem pewien, że mądrze”. W tym czasie świat wiedział już o Buchenwaldzie, bo obóz został wyzwolony, i o ludobójczym charakterze nazistowskiego systemu. Amerykanie i Brytyjczycy oczywiście ostro skrytykowali de Valerę, o czym w mocno cenzurowanej prasie irlandzkiej nie napisano praktycznie nic.

Taka jest wojna podwodna - trudna, rozległa i zażarta, wojna, w której szuka się po omacku i w której idzie się na dno, wojna pełna zasadzek i podstępów, wojna nauki i sztuki nawigacji. - Winston Churchill w Izbie Gmin, 26 września 1939.

Generał porucznik Ian Jacob, sekretarz do spraw wojskowych Gabinetu Wojennego Churchilla, zażartował kiedyś w rozmowie z autorem, że alianci wygrali wojnę w dużej mierze dlatego, że "nasi niemieccy uczeni byli lepsi od ich niemieckich uczonych". Jeżeli chodzi o badania nad bombą atomową, miał niewątpliwie rację.