cytaty z książki "Popiersie cesarza. Legenda o świętym pijaku."
katalog cytatów
[+ dodaj cytat]
Nienawidzę narodów i państw narodowych. Moja stara ojczyzna, monarchia, była olbrzymim domem o wielu drzwiach i pokojach, dla wielu rodzajów ludzi. Ten dom podzielono, rozłupano, zburzono. Nie mam już tam czego szukać. Jestem przyzwyczajony żyć w domu, nie w kabinach.
Albowiem stara austro-węgierska monarchia zmarła bynajmniej nie wskutek czczego patosu rewolucjonistów, lecz ironicznego niedowiarstwa tych, którzy powinni byli być ich jej wierzącymi podporami.
Daj, Panie, nam wszystkim, nam pijakom, tak lekką i tak piękną śmierć.
W życiu ludzi, niezależnie od wszelkich zmian światowej historii, od republiki i monarchii, od tak zwanej narodowej niezależności lub tak zwanego narodowego ucisku, zawsze były dobre lub złe zbiory, zdrowy i zgniły owoc, płodne i chorowite bydło, treściwa i jałowa pasza, deszcz w porę i nie w porę, słońce urodzajne i takie, co przynosi suszę i nieszczęście.
Teraz, myślał, skoro ta wieś należy do Polski a nie do Austrii, czy jest to jeszcze moja ojczyzna? Co to jest w ogóle ojczyzna? Czy określony mundur żandarma i celnika, z jakim stykaliśmy się w dzieciństwie, nie jest tak samo ojczyzną, jak świerk i jodła, bagno i łąka, chmura i strumień? Ale zmieniają się żandarmi i celnicy, a świerk i jodła, i strumień, i bagno pozostają te same: czy jest to jeszcze ojczyzna?
Może przeczuwał, że już wówczas, na długo przed upadkiem monarchii, że lekkomyślne dowcipy mogą być bardziej zabójcze niż zamachy zbrodniarzy i uroczyste mowy ambitnych i buntowniczych naprawiaczy świata.
Gdyby go na przykład spytano – komu jednak przyszłoby do głowy tak bezsensowne pytanie? – jakiej jest „narodowości” lub do jakiego narodu czuje się przynależny, hrabia stałby przed pytającym prawie nie pojmując indagacji, nawet zdumiony a prawdopodobnie znudzony i prawie oburzony.