Od wczesnej młodości Oscar Wilde cieszył się opinią wybitnie zdolnego. W kolejnych szkołach wyróżniał się, zdobywał nagrody i stypendia. W Oksfordzie zdobył pierwszy laur poetycki za wiersz „Rawenna”. Znany był tam jednak nie tylko ze swoich talentów literackich, ale również z błyskotliwego humoru, daru wymowy i ekstrawagancji. Nosił długie włosy, drwił z „męskich” zawodów sportowych, a swoje pokoje przystrajał pawimi piórami, kwiatami, porcelaną i innymi bibelotami. Jedni z Wilde'a szydzili, inni – podziwiali go. Dzięki sympatii i wpływom tych drugich z czasem stał się bywalcem salonów i arbitrem elegantiarum.

W 1882 roku pojechał z cyklem wykładów do Stanów Zjednoczonych, a w 1884 roku ożenił się z Constance Lloyd i miał z nią dwójkę dzieci. Pracował początkowo jako dziennikarz, jednocześnie pracował nad swoimi dziełami: dramatami i powieściami. Później, z dużą regularnością, prawie co rok, publikował satyryczne komedia. Cieszyły się ogromnym powodzeniem i to one przyniosły mu uznanie czytelników.

Oscar Wilde był biseksualistą. Stało się to przyczyną wielu jego kłopotów. Jak sam mówił, kultywował pederastię na wzór starożytnych Greków. Miał kilku kochanków. Powiedzieć, że jego ojciec, markiz Queensberry, tego nie akceptował, to nic nie powiedzieć. Markiz publicznie znieważył syna, zostawiając w klubie notkę, w której napisał z błędem ortograficznym „Mr. Wilde posing as a Somdomite”. Wilde oskarżył markiza o zniesławienie. Pozew został jednak oddalony, a sam pisarz wkrótce sam został aresztowany i oskarżony o kontakty homoseksualne. Sąd skazał go na 2 lata ciężkich robót. Jego żona zmieniła nazwisko na Constance Hollanda, zabrała dzieci i wyjechała z kraju.

W czasach, w których przyszło mu żyć, nie tylko jego seksualność budziła kontrowersje. Skandale wiązały się również z wieloma jego dziełami – m.in. z „Salome”. W 1893 roku wydawca, tłumacząc się względami obyczajowo-religijnymi, odmówił wystawienia tej sztuki. Premiera sceniczna odbyła się w Paryżu, gdzie dokonała tego Sarah Bernhardt. Dziś „Salome” jest jedną z najwybitniejszych, najchętniej wystawianych na scenach całego świata oper.

Zachęcamy do wysłuchania Salome w ujęciu Dariusza Błaszczyka.

Tytułowa księżniczka Judei, Salome (Anna Cieślak) to córka Herodiady (Edyta Olszówka) i pasierbica Heroda (Andrzej Chyra). Trwa uczta, w czasie której tetrarcha podejmuje posłów Juliusza Cezara. Jednakże władca Judei bardziej niż swymi gośćmi zainteresowany jest magnetyczną córką Herodiady. Ta, zmęczona napastliwym wzrokiem swego ojczyma, wychodzi na taras, z którego dochodzą ją oskarżenia uwięzionego w studni Jokanaana. Prorok wieszczy nadejście Mesjasza i wini Herodiadę o cudzołóstwo i kazirodztwo. Zaciekawiona Salome żąda od syryjskiego gwardzisty, by ten, w zamian za obietnicę uśmiechu, wypuścił Jokaanana. Przerażona jego wyglądem, ale i zaintrygowana księżniczka staje się ofiarą złorzeczeń mężczyzny, który wzbudza w niej obsesyjne pożądanie. Kapryśna i przyzwyczajona do spełniania jej żądań Salome pragnie pocałować Jokaanana, ten jednak odrzuca ją. Obserwujący tę scenę gwardzista popełnia samobójstwo. A to tylko początek tragicznej historii, w której eros splata się z tanatosem, osobiste ambicje, żądze i manipulacje spotykają się z niewinnością, dobrem i szlachetnością.

W ujęciu Dariusza Błaszczyka słuchowisko ma formułę filmowego fresku z kilkoma planami dźwiękowymi, dzięki czemu można śledzić psychologię kilku postaci równocześnie. 

Posłuchajcie fragmentu sztuki:

Fragment słuchowiska „Salome” w reżyserii Dariusza Błaszczyka, prod. Polskie Radio S.A., Narodowy Instytut Audiowizualny (2013), udostępniony dzięki uprzejmości serwisu ninateka.pl.

Dariusz Błaszczyk (ur. 1965) jest scenarzystą, reżyserem teatralnym i radiowym, twórcą wideoklipów. Absolwent historii sztuki Uniwersytetu Warszawskiego, od 2005 roku jest współautorem cyklicznego programu S-Forma w TVP Kultura. W Teatrze Polskiego Radia zrealizował m.in. teksty Rilkego, Ciorana, Grossmana, Wilde'a i Stachury.

Zachęcamy do wysłuchania sztuki w całości.

Za udostępnienie materiałów serdecznie dziękujemy serwisowi ninateka.pl.