Fabuła tej książki jest pozornie prosta – mamy Stevensa, głównego bohatera, kamerdynera całkowicie oddanemu swojej pracy i dążącego do tego, aby w Darlington Hall, znanemu w całej Anglii domostwie, wszystko chodziło jak w zegarku. Pewnego dnia mężczyzna dostaje do swojego nowego pracodawcy, Amerykanina, polecenie wyjazdu na urlop. Stevens postanawia wykorzystać ten czas na zwiedzanie Wielkiej Brytanii, którą zna głównie z książek, jednocześnie korzystając z możliwości spotkania się z panną Keaton, byłą gospodynią Darlington Hall. List od tej kobiety i wycieczka samochodem po kraju powodują, że Stevens zaczyna wspominać swoje życie oraz słuszność decyzji, jakie podjął w przeszłości...

Dorris Lessing określiła „Okruchy dnia” jako powieść zabawną i jednocześnie najsmutniejszą, jaką czytała. Zgadzam się z nią po części, ponieważ powieść Ishiguro nie rozbawiła mnie, za to w wielu momentach bardzo zasmuciła. Szczególnie chodzi o postawę głównego bohatera, który wydaje się być człowiekiem pozbawionym uczuć i perfekcjonistą w każdym calu. Powieść jest napisana z perspektywy Stevensa, osoby zdystansowanej do świata oraz przyzwyczajonego do swojej sytuacji życiowej – zamknięcia w czterech ścianach Darlington Hall, aby wiernie i lojalnie służyć właścicielowi tego domu. Jednak pod maską idealnego i wymagającego kamerdynera kryje się osoba, która pragnie, jak wielu ludzi, miłości, wrażeń oraz uwagi ze strony innych, ale wszystkie swoje plany i nadzieje przekłada nad zawodowymi obowiązkami. W tej kwestii „Okruchy dnia” stają się książką fabularnie wielowarstwową, a zadaniem czytelnika jest odkrywanie po kolei każdej warstwy. Podobnie wyglądanie poznawanie osobowości Stevens, jego tajemnic oraz wspomnień. Kazuo Ishiguro przedstawia sylwetkę człowieka, który kilkoma decyzjami zmarnował szanse na szczęście, a zadowalał się tym, co miał, czyli pracą i pochwałami od pracodawcy. Niesamowite staje się też to, jak bezradny wydaje się człowiek, kiedy znajduje się w nowym otoczeniu, z dala od miejsca, gdzie przeżył wiele lat. Na przykładzie Stevensa i jego wycieczki po Wielkiej Brytanii widać jak na dłoni inną, ważną rzecz: świat się zmienił, a kamerdyner Darlington Hall pozostał taki sam, z mentalnością człowieka żyjącego w latach 30. i 40. XX wieku.

Dla wielu czytelników najbardziej wzruszającą sceną „Okruchów dnia” jest ostatnia rozmowa głównego bohatera z panną Keaton, kiedy każde z nich wyznaje swoje głęboko skrywane uczucia. W mojej opinii najbardziej poruszającym momentem powieści staje się scena, kiedy Stevens zostawia umierającego ojca, aby móc bez przeszkód obsługiwać gości zaproszonych do Darlington Hall. Ten epizod w „Okruchach dnia” pokazuje prawdę o bohaterze – brak umiejętności okazywania uczuć i ucieczka w sytuacje, które nie dotyczą bezpośrednio jego samego. Sam Stevens w swoim monologu wielokrotnie daje do zrozumienia czytelnikowi (nie bezpośrednio), że wielu decyzji żałuje, ale niczego nie zmieni, skoro już się to wszystko wydarzyło.

„Okruchy dnia” poruszają i nie pozwalają o sobie zapomnieć. Kazuo Ishiguro umiejętnie nakreślił postać człowieka, który – pisząc brutalnie – zmarnował życie na pogoni za czymś, czego nie da się jednoznacznie określić: honoru oraz godności kamerdynera. Jednak trzeba przyznać autorowi, że Stevens wzbudza sympatię, mimo mojego braku zrozumienia co do niektórych jego zachowań. I w tym tkwi siła tej powieści.

Anna Wolak