Jednym z takich zbiorów opowiadań, bo w przypadku Munro mówimy tylko o krótkich formach, jest wydana w 1990 roku i nagrodzona Trillium Book Award „Przyjaciółka z młodości”. To dziesięć historii, które otwiera tytułowe opowiadanie. Owa przyjaciółka jest koleżanka matki. Los drwiąco odmówił jej życia, na które czekała. Dla narratorki Flora staje się obiektem rozmyślań i prób zrozumienia jej pokornej życiowej postawy. Na dalszych stronicach poznajemy związek Neila i Brendy, kawałek z życia obiecującej poetki, podróżującą śladami zmarłego męża Hazel, losy małżeństwa Murray’a i Barbary, smutnego w głębi swego serca wielebnego Austina Cobbetta; towarzyszymy w podróży statkiem matce i córce, przyglądamy się życiu Morrisa, Joan i Matyldy, a na koniec znów powracamy do motywu przyjaźni i zdrady, w dwóch opowiadaniach – „Inaczej” i „Peruka”.

Opowieści nie są tak osobiste, jak te w „Drogim życiu”. Czytelnikowi może brakować stałych motywów Munro – lisiej farmy, koni, życia w małych kanadyjskich miasteczkach i prób ich porzucenia. Styl i forma są jednak te same, a całość układa się w jedną opowieść oraz analizę przyjaźni i znajomości z drugim człowiekiem. Praktycznie bohaterów wszystkich opowiadań w mniejszym lub większym stopniu determinuje przeszłość. Cofamy się narracją, jak w przytaczanej historii Flory z „Przyjaciółki z młodości”, opowiadanych przez Neila perypetii z młodzieńczych lat, czy podróży w czasy przyjaźni Anity i Margot.

Munro przeprowadza analizę postaci, a bohaterowie idąc w głąb czasu, próbują przede wszystkim wkroczyć w głąb znanym im niegdyś osób. Poznanie drugiego człowieka okazuje się jednak zadaniem niełatwym. Postaci napotykają na trud koniecznej analizy również i własnego zachowania. A jeszcze bardziej niemożliwym, niż poznanie drugiej osoby, okazuje się poznanie samych siebie. Mimo wszech przewijającego się motywu przyjaźni, związków i wielu bliskich relacji, bohaterów otacza poczucie samotności. Każdy jest odrębną jednostką, której nawet najbliżsi nie są w stanie nigdy w pełni znać. Uderza to przede wszystkim w zakończeniu opowiadania „Zdjęcie lodu”, w którym Austin Cobbett znany przez całą lokalną społeczność, jest na tyle wszystkim obcy, by mogli uwierzyć w jego kłamstwo o jego planowanym nowym szczęśliwym życiu. Podejmowane decyzje niejednokrotnie zmuszają bohaterów do zastanowienia nad właściwością objętych przez nich dróg. Lecz gdyby istniała możliwość ponownego wyboru, los wydaje się i tak determinować ludzkie poczynania – wybór byłby więc niezmienny. A jednak pozostaje poczucie, że życie nie powinno toczyć się właśnie tak, choć nie do końca wiadomo jak. - Inaczej – odpowiada Georgia. I jakby się zawstydziła własnych słów, wybucha śmiechem, chcąc obrócić wszystko w żart.

Zapewne nikomu, kto zetknął się z prozą Munro nie trzeba udowadniać jej mistrzostwa w tworzeniu krótkich form. Jej opowiadania gwarantują zawsze niezwykłą ucztę doznań, podanych poprzez przytaczanie codziennych prawd. Prostota wyrazu i ponadczasowość wymowy przy opowiadaniu o najtrudniejszych tematach jest kwintesencją prozy kanadyjki. Według „Atlantic Monthly” Munro to jedna ze współczesnych pisarek, którą czytać się będzie i za sto lat. Jej proza broni się sama, bez względu na liczne nagrody i długo wyczekiwanego Nobla. Choć oczywiście, jak co roku, za Nobla dla Alice Munro trzymam kciuki!

Monika Samitowska-Adamczyk