Xi Jinping nie jest nowym Mao – posiada więcej władzy, niż miał kiedykolwiek Mao. Jak wykorzystuje taką władzę? Jakie cele stawia swojemu krajowi i światu?”

Któż z nas nie posiada w domu rzeczy, która nie byłaby wyprodukowana w Chinach? Gdy uważnie czytamy etykiety przeróżnych towarów, możemy odnieść wrażenie, że wszystkie fabryki świata znajdują się w Chinach. Jednak odnoszę wrażenie, że o samych Chinach wiemy zaskakująco mało. Co więcej, niespecjalnie się nimi interesujemy. Wielki Mur i chińskie pismo – być może tylko te rzeczy są powszechnie kojarzone z państwem środka. Czyż nie jest to przejaw dyletanctwa z naszej strony? Czyż nie powinniśmy baczniej przyglądać się państwu, które wyrasta na światowe mocarstwo numer jeden? Choć wielu nie przyjmuje tej prawdy, obecnie to właśnie Chiny, a nie USA, są prawdziwym supermocarstwem.

Czym zatem są współczesne Chiny? Kim jest prezydent Xi, niepodzielnie stojący na czele partii i państwa? Ponieważ interesuję się historią i polityką, to z dużymi nadziejami sięgnąłem po książkę pod tytułem „Xi Jinping. Najpotężniejszy człowiek świata i jego imperium”. Ukazała się ona nakładem wydawnictwa W.A.B. Jej autorami są Stefan Aust i Adrian Geiges – niemieccy dziennikarze. Szczerze mówiąc, dużo obiecywałem sobie po tej pozycji. Jednak po jej lekturze jestem nieco zawiedziony. Dlaczego?

Otóż autorzy stawiają przed sobą ambitny cel, wyrażony przez wydawcę: „jeśli chcesz zrozumieć Chiny, musisz poznać Xi Jinpinga”. Tymczasem w moim odczuciu nie do końca udało się im go zrealizować.

Przede wszystkim należy wprost powiedzieć, że recenzowana książka nie jest – jak zdaje się sugerować tytuł – biografią prezydenta Chin Xi. Jest to mój najważniejszy zarzut wobec tej publikacji. Autorzy podejmują zbyt wiele tematów, przez co postać Xi Jinpinga nie znajduje się w centrum uwagi. Zupełnie nie przekonał mnie wstęp poświęcony pandemii koronawirusa. Zamiast tego oczekiwałbym chociaż w pigułce nakreślenia obowiązującego w Chinach modelu politycznego i gospodarczego. Tymczasem autorzy zbyt często zdają się nie rozumieć, czym jest komunizm. Czym jest dyktatura jednej partii i prymat owej partii nad państwem. Próbują co prawda to wyjaśnić, lecz znów czynią to nieco chaotycznie.

Po skończonej lekturze odnoszę wrażenie, że cała książka jest nieco chaotyczna. Przeczytamy niemal o wszystkim – o pandemii, gospodarce, historii, Stalinie, Mao, ekologii, Tajwanie i Hongkongu. Nie przeczę, że wszystkie te tematy są bardzo ważne i należy je podjąć, jednak w bardziej uporządkowany i przejrzysty dla czytelnika sposób.

Osobiście zabrakło mi więcej informacji na temat samego Xi Jinpinga. Jak to się stało, że ten zwykły urzędnik skupił w swoim ręku władzę absolutną? Jak to się stało, że przejął zupełną kontrolę nad partią – prześcigając w tym samego Mao? Dlaczego inni pozwolili mu na zniesienie limitu kadencji i tym samym otwarcie drogi do rządzenia aż do śmierci?

Wreszcie jaką wizję polityczną ma Xi? Jak wyobraża sobie przyszłość Chin? Jakie miejsce widzi dla nich w świecie? Czy to prawda, że jest sprawnym menadżerem, dbającym o zwykłych ludzi? Czy „demokratyczny świat zachodni” jest gotowy na starcie z Chinami? Czy jesteśmy skazani na chińską supremację i dyktaturę przewodniczącego Xi?

„Xi Jinping. Najpotężniejszy człowiek świata i jego imperium” to ciekawa książka o współczesnych Chinach i ich przywódcy. Oczekiwałbym jednak publikacji bardziej pogłębionej i bardziej uporządkowanej. Mimo tych uwag polecam wszystkim zainteresowanym tematem.

Wojciech Sobański