Fernando, Catalina i Eulogio to przyjaciele z dzieciństwa, których poznajemy, kiedy rozpoczynają dorosłe życie w Madrycie w czasie po hiszpańskiej wojnie domowej. Fernando mieszka ze swoją matką i jego głównym celem jest uzyskanie ułaskawienia dla swojego ojca, który przebywa w więzieniu, ponieważ podczas wojny walczył po stronie republiki. Chłopak od zawsze jest zakochany w Catalinie, jednak ona traktuje go wyłącznie jak przyjaciela. Jej serce skradł Marvin, amerykański poeta. Niestety rodzice chcą wydać ją za mąż za Antonita, do którego dziewczyna czuje wyłącznie odrazę. Eulogio natomiast mieszka z matką, marzy o karierze malarza, ale we frankistowskiej Hiszpanii jest ona dla niego niemożliwa. Splot dramatycznych wydarzeń sprawia, że każde z nich decyduje się na ucieczkę z Hiszpanii. Przez następne lata będą poszukiwać swojego szczęścia i sensu życia.

„Moje miejsce na ziemi” to powieść bardzo gorzka. Chociaż w życiu bohaterów pojawiają się szczęśliwe chwile, przede wszystkim jesteśmy świadkami ich nieustannej pogoni za mrzonkami i obsesjami, które prześladują ich aż do ostatnich stron. Ich los warunkuje historia, to, w jakiej rzeczywistości przyszło im żyć, że we frankistowskiej Hiszpanii republikanie są spychani na margines społeczny, a kobiety oceniane przez pryzmat swojego „prowadzenia się”. Na równi z wielkimi wydarzeniami historycznymi mają jednak na bohaterów wpływ także ich osobiste dramaty i prywatne decyzje. Można powiedzieć, że w tej powieści wielkie przenika się z małym, sytuacja społeczna i polityczna warunkuje sprawy codzienne i prowokuje do działań, które odbijają się echem przez całe dalsze życie człowieka.

W tej rzeczywistości, w której człowiek wydaje się niewolnikiem historii i własnych obsesji, Navarro wykreowała postaci, które na długo pozostaną w pamięci. Na przestrzeni powieści ich zachowanie nieraz wydaje się czytelnikowi niezrozumiałe, widzimy, jak kilkukrotnie marnują swoje szanse na szczęście albo ranią inne osoby przez własne postanowienia, którym chcą pozostać wierni. Po pewnym czasie to zafiksowanie głównych bohaterów na jakichś konkretnych punktach, ich upór przy podjętych decyzjach może wręcz irytować. Ostatecznie jednak poznajemy motywację każdego i możemy ukształtować swoją opinię na podstawie pełnego obrazu. Wadą jest to, że rozwiązanie, które z założenia ma zaskakiwać, przynajmniej częściowo jest przewidywalne tak naprawdę od początku książki.

Warto zatrzymać się również na chwilę przy polskim tłumaczeniu tytułu. Tytuł hiszpańskiego oryginału to „Tú no matarás”, czyli „Ty nie będziesz zabijał”. To zdanie jest bardzo ważne w powieści, przez całe życie prześladuje jednego z bohaterów. I chociaż polski tytuł również pasuje do fabuły, bo bohaterowie przez całą akcję szukają swojego miejsca, to jednak wydaje mi się, że oryginalny tytuł bardziej pasuje.

„Moje miejsce na ziemi” to powieść, która wciąga i nie nudzi mimo ponad 700 stron. Nie warto zrażać się grubością, bo książka jest warta poświęconego na nią czasu, chociaż pozostawia z lekkim poczuciem goryczy.

Agnieszka Budna